Εγκληματολογία 101

Κάποια στιγμή θα ακολουθήσει άρθρο και για τη συγγραφή αστυνομικών μυθιστορημάτων, μέχρι τότε όμως ας δούμε κάποια από τα βασικά πράγματα που πρέπει να γνωρίζει κανείς για τις έρευνες εγκλημάτων και κυρίως τις ανθρωποκτονίες (γιατί είμαστε όλοι ψυχοπαθείς και μόνο αυτό μας νοιάζει πραγματικά).

Disclaimer πριν ξεκινήσουμε: δεν είμαι σε καμία περίπτωση ακαδημαϊκά καταρτισμένη σχετικά, ανέκαθεν όμως με ενδιέφεραν τέτοιου είδους πληροφορίες (η ψυχοπάθεια που λέγαμε), οπότε έχω μάθει ένα δυο πράγματα.
Οι σκηνές εγκλήματος

Όταν έχει γίνει ένα έγκλημα, τα μέρη που σχετίζονται με αυτό πρέπει να διατηρούνται όσο το δυνατόν πιο ανέπαφα ώστε να εξεταστούν, οπότε η σκηνή οριοθετείται με την κλασική κίτρινη ταινία της Αστυνομίας (αν και το χρώμα ενδέχεται να διαφέρει). Στη συνέχεια ο πρώτος αστυνομικός στον χώρο ξεκινάει ένα αρχείο, όπου καταγράφονται όσοι πέρασαν την ταινία και πότε.
Όσοι δεν έχουν δουλειά στον τόπο του εγκλήματος δεν πλησιάζουν, για να μην αλλοιώσουν στοιχεία (ή ακόμα περισσότερο για τι δεν θέλουν να κληθούν στο δικαστήριο ως μάρτυρες). Συνεπώς, αντίθετα με το τι λένε οι σειρές τύπου CSI, δεν βλέπεις υψηλόβαθμους σε σκηνές εγκλημάτων (και κυρίως επειδή υποπτεύομαι ότι δεν τους πολυνοίαζει να σηκωθούν απ’ το γραφείο τους και να τρέχουν από δω και από κει). Επίσης αυτό που ΔΕΝ βλέπεις είναι περιγράμματα πτωμάτων με κιμωλία και κόσμο να κυκλοφορεί χωρίς προστατευτικά ρούχων.
Ο ειδικός ρουχισμός είναι απαραίτητος για όποιον μπει στη σκηνή του εγκλήματος. Κάθε άτομο που θα περάσει την κίτρινη ταινία, θα πρέπει να φορέσει στολή, καλύμματα παπουτσιών, μάσκα και διπλά γάντια. Αν κάποιος αφαιρέσει κάτι απ’ όλα αυτά για τον οποιονδήποτε λόγο, απομακρύνεται και ό,τι έχει πιάσει θα αμφισβητηθεί στο δικαστήριο, αν παρουσιαστεί σαν στοιχείο. Αυτά στη θεωρεία βέβαια γιατί στην πραγματικότητα το κλασικό «ντετέκτιβ βγάζει στυλό απ’ την τσέπη του και κουνάει πέρα δώθε αντικείμενα» συμβαίνει.
Το θέμα με την οριοθέτηση της σκηνής και τον προστατευτικό ρουχισμό είναι να διασωθούν τα στοιχεία που έχει αφήσει πίσω ο δράστης και αυτό είναι υψίστης σημασίας. Μόνο σε περιπτώσεις που το θύμα είναι ζωντανό ή ο θύτης βρίσκεται ακόμα στη σκηνή η διατήρηση των στοιχείων περνάει σε δεύτερη μοίρα.
Τέλος έχουμε τον χώρο των μαρτύρων όπου, όπως υποδεικνύει και το όνομά του, μαζεύονται οι μάρτυρες, για να τους γίνουν οι πρώτες ερωτήσεις από την αστυνομία, να ξεπεράσουν το αρχικό σοκ και να προστατευτούν από τα ΜΜΕ, που κατά πάσα πιθανότητα έχουν καταφτάσει στον τόπο του εγκλήματος.


Περισυλλογή Στοιχείων

Έχοντας πει τα πολύ βασικά για τη σκηνή του εγκλήματος, περνάμε σε ένα θέμα που αφορά όποιον έχει σκοπό να γράψει αστυνομικό ή του αρέσει να βλέπει σχετικές σειρές και ταινίες. Είναι αυτονόητο ότι η περισυλλογή στοιχείων είναι απαραίτητο να γίνει σωστά για τους ίδιους λόγους με πριν: ο δράστης πρέπει να πιαστεί και να έρθει αντιμέτωπος με τη δικαιοσύνη. Τα δικαστήρια σήμερα ασχολούνται μόνο με στοιχεία και αυτό θα πρέπει να ακολουθήσετε και στο βιβλίο σας. Εκτός και αν μιλάμε για αλά Game of Thrones ιστορία με δυνατότητα για trial by combat.


Fun fact: η επίλυση μιας δικαστικής διαμάχης με κανονική μάχη δεν έχει καταργηθεί με νόμο, τουλάχιστον σε κάποιες χώρες, και είναι στην ευχέρεια του δικαστή να δεχτεί την πραγματοποίησή της, αν και εφόσον ο κατηγορούμενος ή ο κατηγορητής ζητήσουν κάτι τέτοιο. Οι μονομαχίες βέβαια είναι πια παράνομες, οπότε λίγο δύσκολα θα μπορέσει να σας εκπροσωπήσει ο Pedro Pascal.



Ξεφεύγω όμως. Λέγαμε για την περισυλλογή στοιχείων.

Οι σακούλες των στοιχείων είναι χάρτινες. Παρά τα ψέματα που μας λέει για χρόνια η τηλεόραση τα περισσότερα στοιχεία δεν μπαίνουν σε πλαστικά σακουλάκια, γιατί υπάρχει μεγάλος κίνδυνος διάβρωσης. Εξαίρεση αποτελούν ελάχιστα υλικά, όπως το σχοινί. Αρκετά αποδεικτικά στοιχεία απαιτούν πολύ συγκεκριμένο τρόπο συσκευασίας. Τα κομματάκια γυαλιού τυλίγονται σε χαρτί και στη συνέχεια τοποθετούνται σε κουτιά ανάλογου μεγέθους, τα στοιχεία πυρκαγιάς μπαίνουν σε αεροστεγή μεταλλικά δοχεία, ενώ οτιδήποτε περιέχει ίχνη DNA πάντα σε χαρτοσακούλα. Αν τώρα υπάρχει ένας ξεραμένος λεκές πάνω σε ένα μεγάλο αντικείμενο, τότε βρέχεται μια μπατονέτα με αποσταγμένο νερό, τρίβεται στον λεκέ και στη συνέχεια το αντικείμενο τοποθετείται σε χαρτόκουτο, αφού στεγνώσει. Η μπατονέτα, προφανώς, αναλύεται.

Οι μεταλλικές λαβίδες απαγορεύονται στη διαδικασία περισυλλογής μεταλλικών αντικειμένων. Στοιχεία όπως οι κάλυκες των όπλων θα αλλοιωθούν, αν έρθουν σε επαφή με τις λαβίδες.

Το πτώμα εξετάζεται πρώτο απ’ όλα και, αφού απομακρυνθεί από τη σκηνή του εγκλήματος, μπορεί να ξεκινήσει η μελέτη όλων των υπόλοιπων. Όπως και με όσους μπουν στη σκηνή, έτσι και όποιος μετακινήσει το πτώμα, θα πρέπει να συμπληρώσει διάφορα έγγραφα. Γενικά σε τέτοιες έρευνες υπάρχει περισσότερη γραφειοκρατία παρά έγκλημα.

Ένα άλλο ψέμα που μας είπε το CSI είναι ότι η χρήση Luminol περιλαμβάνει ειδικό φακό. Υπάρχουν τεστ για τον εντοπισμό αίματος που απαιτούν UV φωτισμό, αλλά το Luminol δεν είναι ένα από αυτά. Ανάλογα με τις συνθήκες μπορούν να γίνουν πολλές και διαφορετικές εξετάσεις στη σκηνή, οι οποίες θα πρέπει να επιβεβαιωθούν αργότερα στο εργαστήριο. Αν σας ενδιαφέρει, μπορούμε να μιλήσουμε σε μελλοντικό άρθρο γι’ αυτές.


  Αυτό ήταν λοιπόν. Τα βασικότερα από τα βασικά πράγματα που με δίδαξαν άλλοι ή δίδαξα τον εαυτό μου εξαιτίας της αρρωστημένης μου εμμονής. Θα μπορούσες να τα είχες βρει στο ίντερνετ ή σε βιβλία, αλλά, παραδέξου το, ήταν πιο εύκολο έτσι. Ελπίζω να σε βοήθησα με τις ιστορίες σου ή με το να το παίξεις πιο ψαγμένος μπροστά στους φίλους σου, πράγμα που είναι αναμφισβήτητα μία μεγάλη χαρά της ζωής.
  Αν θέλεις να συνεχίσω να γράφω για σχετικά, μακάβρια θέματα, άφησε σχόλιο με τις ερωτήσεις σου και θα το φροντίσω. Αν από την άλλη θέλεις να κάνεις λίγο έρευνα μόνος σου, έχω να σου προτείνω μερικά βιβλία:
  • Forensics for Dummies, Douglas P. Lyle

Μέσα στα άλλα ασχολείται με τα πειστήρια του εγκλήματος και την συλλογή τους, το DNA, τα πιστόλια, τους διαφόρους τρόπους δολοφονίας και γνωστές υποθέσεις. Γενικά ό,τι χρειάζεσαι για να ξεκινήσεις. Απ’ ό,τι ξέρω δεν έχει μεταφραστεί ακόμα στα ελληνικά, αλλά είναι ένας πολύ καλός οδηγός. Επίσης ο συγκεκριμένος κυριούλης έχει γράψει αρκετά βιβλία, πολλά από τα οποία είναι για συγγραφείς αστυνομικών.
  • Homicide: A Year in the Killing Streets, David Simon

Αν σου θυμίζει κάτι το όνομα, είναι επειδή αυτός έγραψε και το Wire. Και αυτό το βιβλίο είναι στα αγγλικά και ο συγγραφέας αφηγείται τον χρόνο που πέρασε δίπλα σε ντετέκτιβ του εγκληματολογικού τμήματος της Βαλτιμόρης.
  • Mindhunter: Inside the FBI's Elite Serial Crime Unit / Στο μυαλό των Σίριαλ Κίλερς, John E. Douglas - Mark Olshaker

Στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μελάνι και πάνω σε αυτό βασίστηκε τόσο το Criminal Minds όσο και το ομώνυμο Mindhunter. Ο Douglas ήταν ένας από τους πρώτους ever profilers και η δουλειά του ήταν να βλέπει τη σκηνή ενός εγκλήματος και να βγάζει συμπεράσματα για τον θύτη και το θύμα. Κοινός ένας πραγματικός, σύγχρονος Σέρλοκ Χολμς. Στο βιβλίο μιλάει για τη ζωή του και διάφορες υποθέσεις που δούλεψε.

Αφήστε τις απορίες σας στα σχόλια και θα προσπαθήσω να τις λύσω σε επόμενο άρθρο. Μέχρι τότε adeu, φίλε συγγραφέα. Καλές δολοφ… ιστορίες.


Εύη Φρυγανά