Ο Πέμπτος Ιερός Πόλεμος: Η Συνάντηση των Αετών είναι ένα μυθιστόρημα μυστηρίου τοποθετημένο στην Ελλάδα. Σε όσους αναρωτιέστε αν ο "Πέμπτος Ιερός Πόλεμος" έχει να κάνει με τους Δελφούς, η απάντηση είναι θετική. Αν δεν γνωρίζετε περί των τεσσάρων υπαρκτών πολέμων, θα σας διδάξει το βιβλίο. Όσο για το σκέλος "Η Συνάντηση των Αετών", μπορείτε να ανακαλύψετε στο βιβλίο αν είναι αλληγορική συνέχεια του γνωστού μύθου.
Ως συνήθως, δεν πρόκειται να μιλήσω με spoiler για την ιστορία και την πλοκή. Το οπισθόφυλλο θα έλεγα ότι αρκεί για να σας κατατοπίσει και κατευθύνει επαρκώς σε πρώτη ανάλυση κίολας. Θέλω να αναφέρω μερικές θεματικές όμως: Η βασική θα έλεγα πως είναι σχετική με την εξουσία, την ευθύνη και την ευθύνη της εξουσίας. Φυσικά, πλέκεται το μυστήριο ενός αρχαίου, αναβιωμένου "πολέμου". Είναι παιχνίδια εξουσίας, ίντριγκα και δράση που μπλέκει και δοκιμάζει τις ζωές των χαρακτήρων. Μετά τη μέση θα πω ότι το βιβλίο μου άρεσε περισσότερο, μιας και όταν τα κομμάτια του παζλ της πλοκής μπαίνουν στις θέσεις τους και κινούμαστε προς την κορύφωση, το ενδιαφέρον μου για τα δρώμεναδεν είχε χαθεί.
Οι χαρακτήρες έχουν μια γοητεία, παρότι δεν απολαμβάνουν εξαιρετική δυναμική ανάπτυξη και δεν έχουν ιδιαίτερο βάθος. Δεν θα έλεγα ότι κλίνουν τόσο προς την στερεοτυπική παρουσίαση των συγκεκριμένων αρχετύπων, γιατί υπάρχει εξέλιξη και οι προσωπικές τους διαδρομές παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Ωστόσο, έχουμε στα χέρια μας ένα βιβλίο του οποίου η ιστορία κατευθύνεται προπαντώς απ' τα επιμέρους στοιχεία της πλοκής και την ίδια την πλοκή, με τα πρόσωπα να είναι δεύτερα στη λίστα του τι με τράβηξε. Οι πρωταγωνιστές βέβαια είναι συμπαθητικοί και έχουν τις στιγμές τους, δεν υπάρχει κάποιος κακογραμμένος ή μη αξιοποιημένος χαρακτήρα απ' την βασική κάστα των προσώπων.
Το ότι βρισκόμαστε στην Έλλαδα και επισκεπτόμαστε συγκεκριμένες τοποθεσίες και χώρους λειτουργεί εξαιρετικά υπέρ του βιβλίου. Θα έλεγα πως είναι και το στοιχείο εκείνο που το κάνει να ξεχωρίζει. Πιο συγκεκριμένα, οι περιγραφές των τοπίων και των αρχαιολογικών χώρων είναι πανέμορφες και θεμελιώνουν οργανικά ένα συγκεκριμένο κλίμα. Υπάρχουν μικρές στερεοτυπικές παρουσιάσεις του "κοινωνικού αισθήματος" περί διαφόρων καταστάσεων και τύπων ανθρώπων, όσον αφορά την ζωή της μοντέρνας Ελλάδας. Δεν θεωρώ πως είναι κάτι το άστοχο, μιας και είναι ένα μέσο exposition και μετάβασης τις περισσότερες φορές. Το πλαίσιο χτίζεται σε γενικές γραμμές αρκετά οργανικά και αβίαστα. Υπάρχουν και αρκετές λεπτομέρειες που βοηθάνε σε αυτό, όπως η αναφορά σε τραγούδια, στίχους, ρητά κτλ. Υπάρχουν στιγμές που ο κόσμος του κειμένου μοιάζει αρκετά ζωντανός και αυτές είναι αρκετά ευχάριστες και εύπεπτες σκηνές.
Πολύ περισσότερο, το λεξιλόγιο ευθύνεται αρκετά για την αισθητική και την ατμόσφαιρα του έργου. Υπάρχει αρκετά μεγάλη ποικιλία στις λέξεις και εκφράσεις, μα δεν θα το αποκαλούσα επιτηδευμένο ή εξεζητημένο επειδή πλαισιώνει όλο το έργο απ' την αρχή ως το τέλος και δεν μπορώ παρά να το δω ως ταυτόσημο με το στυλ του συγγραφέα. Οι περιγραφές και οι αφηγήσεις συνηθέστερα είναι κοφτές και για το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου, ταιριάζει να είναι έτσι. Το κείμενο σου δημιουργεί εικόνες και για όσα διαρκούν, πραγματικά καταφέρνουν να σε κατατοπίσουν άριστα. Εξίσου θετική άποψη έχω για τα ιστορικά στοιχεία του έργου και τον τρόπο που παρουσιάζονται, φαίνονται πως πίσω από το κείμενο υπάρχει έρευνα και μέλημα για την ορθή απόδοση του πραγματικού κόσμου. Όντως δεν χρειάζεται να γνωρίζεις κάτι πέρα απ' όσα βρίσκεις στο έργο για να απολαύσεις και κατανοήσεις την ιστορία.
Βέβαια, υπάρχουν κάποια αρνητικά στοιχεία, κυρίως στο "τεχνικό" κομμάτι. Ο τρόπος γραφής σε συνδυασμό με τη ροή του κειμένου δημιουργούν ένα αρκετά σφιγμένο αποτέλεσμα. Σίγουρα υπάρχει αποστασιοποιημένη οριοθέτηση των σκηνών και εξιστόριση των γεγονότων, μα σπάνια υπάρχει καλά δοσμένη συναισθηματική κορύφωση. Οι διάλογοι υποφέρουν σε έναν βαθμό και κατ' επέκταση η παρουσίαση των χαρακτήρων, που μιλάνε με τον ίδιο τρόπο που ο συγγραφέας περιγράφει. Οι πιο βασικοί χαρακτήρες δεν έχουν τόσο ξεκάθαρα μια δικιά τους φωνή και μερικές φορές αυτή η ομοιομορφία ξεπροβάλει, ειδικά σε ένα απ' τα πρώτα κεφάλαια που είναι σχεδόν στο 100% ένας μονόλογος χαρακτήρα (συνέχεια διαλόγου απ' το προηγούμενο κεφάλαιο). Αυτή η εξιστόριση είναι από μια συγκεκριμένη οπτική γωνία και ουσιαστικά σε πρώτο πρόσωπο, μα δεν διαφέρει σε ύφος απ' την συνηθισμένη τριτοπρόσωπη αφήγηση του συγγραφέα. Επιπλέον, δεν βοηθάει το πόσο ο συγγραφέας λεπτολογεί. Πάρα πολύ συχνά υπάρχουν περιγραφικές παράγραφοι και συνειρημικές αφηγήσεις που καταλήγουν να φλυαρούν, υπάρχουν επαναλήψεις στις πληροφορίες που μαθαίνουμε επειδή κάποιος μπορεί να τις επαναλάβει σε διαφορετικές συζητήσεις και ακόμη μερικές μικρές επιλογές στην παρουσίαση του κειμένου που δεν προσδίδουν κάτι ή μειώνουν την εμπειρία. Όσον αφορά αυτές, που επαναλαμβάνω αποτελούν λεπτομέρειες και δεν καθορίζουν την αξία του κειμένου παρά μόνο αν τα δικά σας υποκειμενικά κριτήρια το απαιτούν, έχω να επισημάνω ότι:
Υπάρχουν υποσημειώσεις στο βιβλίο (αριθμητικές παραπομπές δηλαδή δίπλα σε λέξεις που εξηγούν κάτι στο κάτω μέρος της σελίδας). Είναι λίγες και εμφανίζονται στα πρώτα κεφάλαια βέβαια. Θεωρώ ότι κάποιες από αυτές δεν προσδίδουν κάτι στην πλοκή και θα μπορούσαν να λείπουν, χωρίς να αλλάζει η εμπειρία του κειμένου. Σε μερικά άλλα σημεία υπάρχει και χρήση εικόνων (μικρών επιγραφών ανάμεσα σε παραγράφους). Αυτές σχετίζονται κάθε φορά άμεσα με το κείμενο γιατί αφορούν κάτι που συναντάμε στο κείμενο, μα και πάλι θεωρώ ότι θα μπορούσαν να λείπουν και να έχουν αποδοθεί διαφορετικά. Αρκετά συχνά συναντάμε και ένα σύμβολο τύπου ~ μεταξύ των σκηνών/παραγράφων ως ένα μέσο εναλλαγής σκηνών/παραγράφων. Και πάλι, δεν θεωρώ ότι προσφέρει κάτι στο κείμενο και ίσως να το ενοχλεί κιόλας. Δεν βρίσκω λόγο μια - ειδικά απόλυτα λειτουργική - εναλλαγή σκηνής να έχει ανάγκη κάποιου είδους σύμβολο ειδοποίησης... Είναι λες και με κάνει να σκέφτομαι ότι ψάχνοντας έναν τρόπο σωστής εναλλαγής κατά το γράψιμο η απάντηση ήταν ένα σύμβολο. Υπάρχει κάτι που ονομάζουμε suspension of disbelief και κάθε έργο προσπαθεί να μας πείσει να χαθούμε στον κόσμο του. Για κάποιους αναγνώστες, ίσως το immersion να καταρρέει πιο εύκολα όταν τέτοια στοιχεία φροντίζουν να υπενθυμίζουν ότι βρισκόμαστε σε βιβλίο.
Για να καταλήξω κάπου, θεωρώ ότι είναι ένα βιβλίο με μια ενδιαφέρουσα ιδέα, ένα σωστότατα παρουσιασμένο ιστορικό υπόβαθρο, όμορφες περιγραφές και ένα βασικό μυστήριο που καταφέρνει να δέσει τα κομμάτια μεταξύ τους χωρίς να απογοητεύσει, ωστόσο η απόδοση θα μπορούσε να είναι πιο έξυπνη, εργονομική και προσεγμένη. Αν σας φάνηκε ενδιαφέρον το αρχαιολογικό σκέλος, το μυστήριο ή το υπόβαθρο της πατρίδας, σας προτείνω να δώσετε μια ευκαιρία γιατί αυτά είναι τα καλύτερα στοιχεία.
Αλέξης Ζησιμόπουλος