Μικρές γουλιές σοφίας για
τις μέρες που η ζωή δεν μας ρωτάει, αλλά ψάχνουμε μόνοι μας για τις απαντήσεις.
Λίγες λέξεις στη σειρά για όσα νιώθουμε, για όσα φοβόμαστε να πούμε και για όσα
θα θέλαμε να ακούσουμε.
Κάποια λόγια δεν χρειάζεται να τα διαβάζουμε. Χρειάζεται να τα πίνουμε. Σαν
σφηνάκι. Να κατεβαίνουν μέσα μας, να μας ζεσταίνουν, να μας ταρακουνούν. Να
ξυπνούν εκείνα που είχαμε ξεχάσει πως υπάρχουν και να γεννούν όσα ακόμα δεν
υπήρξαν.
Σ’ αυτό το βιβλίο καθόμαστε στο ίδιο τραπέζι. Βάζουμε μπροστά μας μεγάλα λόγια
ανθρώπων που έζησαν και στοχάστηκαν σε άλλες εποχές – όχι για να τους
θαυμάσουμε από μακριά, αλλά για να τους καταλάβουμε, κοιτώντας τους στα μάτια.
Παίρνουμε μια ρήση τη φορά και πιάνουμε κουβέντα. Με απλότητα. Με αλήθεια. Σαν
φίλοι που μοιράζονται εμπειρίες και σκέψεις. Που λένε «κι εγώ το ένιωσα αυτό» ή
«δεν το είχα δει έτσι».
Το «ΣΦΗΝΑΚΙΑ ΣΟΦΙΑΣ» δεν είναι απλώς μια συλλογή ρητών. Είναι μια πυκνή
καταγραφή της ανθρώπινης εμπειρίας, μέσα από τη ματιά στοχαστών, ποιητών,
φιλοσόφων και ηγετών. Μια περιπλάνηση στις ιδέες που άντεξαν στον χρόνο και
συνέχισαν να ψιθυρίζουν αλήθειες σε κάθε εποχή. Είναι ένα βιβλίο που δεν
διαβάζεται μονορούφι, αλλά επιστρέφεις σ’ αυτό ξανά και ξανά—όταν χρειάζεσαι
έμπνευση, μια νέα προοπτική ή απλώς μια στιγμή εσωτερικής σιγής.
Ανοιχτό στην τύχη ή διαβασμένο με σειρά, προσφέρεται σαν καθημερινός
συνοδοιπόρος – για τις ώρες της αναζήτησης, της σιωπής, της ανάγκης για καθαρή
σκέψη.
Για όσους αναζητούν νόημα στα λίγα, ουσία στο βάθος και μερικές γουλιές σοφίας…
Ο Χρήστος Σαλαμανίκας
γεννήθηκε το 1982 στην Αθήνα και ζει μαζί με την οικογένειά του στη Μαγούλα
Αττικής.
Σπούδασε Κοινωνική Πολιτική και Ανθρωπολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, όμως η
πορεία του δεν περιορίστηκε ποτέ σε ακαδημαϊκά όρια.
Υπήρξε επί σειρά ετών πρωταθλητής στο Ολυμπιακό άθλημα του Τζούντο, καθώς και
Βαλκανιονίκης. Το Τζούντο υπήρξε για εκείνον τρόπος ζωής — ένας δρόμος
σωματικής και ψυχικής καλλιέργειας, ένα πεδίο όπου το σώμα, ο νους και το ήθος
δοκιμάζονται και διαμορφώνονται.
Σήμερα, συνεχίζει αυτόν τον δρόμο ως προπονητής του Α.Σ. Φλόγα Μαγούλας,
συλλόγου που ίδρυσε το 2016 ο οποίος αριθμεί σήμερα περισσότερους από 100
αθλητές όλων των ηλικιών και αποτελεί σταθερά ένα από τα ζωντανά κύτταρα του
ελληνικού τζούντο.
Το έργο του, «Σφηνάκια Σοφίας», γεννήθηκε μέσα από τα βιώματα, τα ερωτήματα και
τις απαντήσεις που προσφέρει η ζωή όταν της δώσεις χώρο. Ένα βιβλίο-καθρέφτης
και ταυτόχρονα πυξίδα για όσους τολμούν
να κοιτάξουν μέσα τους.
1. Πες μας δυο λόγια για το βιβλίο σου.
Το Σφηνάκια Σοφίας είναι μια συλλογή μικρών κειμένων – σαν στιγμές που σε βρίσκουν σε ένα παγκάκι, σ’ ένα φανάρι ή σ’ ένα σκοτεινό βράδυ και σου ψιθυρίζουν κάτι που, αν είσαι έτοιμος, μπορεί να σε αλλάξει. Δεν υπόσχεται σωτηρία. Υπόσχεται ξύπνημα. Με λέξεις απλές αλλά κοφτερές. Και μια δόση ειλικρινούς αγάπης για τον άνθρωπο που ψάχνει να βρει τον εαυτό του.
2. Ποια είναι η κυριότερη πηγή έμπνευσής σου και τι σε έκανε να ξεκινήσεις τη συγκεκριμένη ιστορία;
Η μεγαλύτερη μου έμπνευση είναι τα παιδιά μου — οι δυο μου γιοι — και, αμέσως μετά, τα άλλα μου "παιδιά": οι μαθητές μου στο τζούντο. Με βλέπουν, τους βλέπω, και μέσα σ’ αυτή τη σχέση δίνουμε και παίρνουμε αλήθειες χωρίς φτιασίδια. Όταν είσαι προπονητής, γονιός ή και τα δύο, καταλαβαίνεις πως μερικές φορές μια κουβέντα — μια μόνο φράση — μπορεί να ανάψει ένα φως. Κι αυτό ήθελα να κάνω: να προσφέρω μια σπίθα.
Τα Σφηνάκια Σοφίας ξεκίνησαν σαν μια εσωτερική ανάγκη να πω κάτι ουσιαστικό, απλά και αληθινά. Κάτι που ίσως να αγγίξει εκείνον που χρειάζεται μια συμβουλή, μια αφορμή να σταματήσει για λίγο και να αναθεωρήσει. Αν αυτό το βιβλίο καταφέρει να αγγίξει έστω έναν άνθρωπο έτσι — τότε όλος ο κόπος άξιζε.
3. Αν μπορούσες, τι συμβουλή θα έδινες στον εαυτό σου όταν ξεκίνησες να γράφεις;
Αν μπορούσα να μιλήσω στον εαυτό μου όταν ξεκίνησα να γράφω, θα του έλεγα τέσσερα πράγματα – και θα του τα έλεγα καθημερινά:
Υπομονή. Συνέπεια. Αδιάκοπη προσπάθεια. Και στόχοι.
Όχι "θα γράψω όταν έχω έμπνευση", αλλά "θα κάτσω και θα δουλέψω, κι η έμπνευση ας έρθει αν θέλει". Γιατί τελικά, το γράψιμο – όπως και η προπόνηση – δεν είναι θέμα έμπνευσης. Είναι θέμα απόφασης.
Θα του έλεγα επίσης να μην απογοητεύεται όταν οι λέξεις δεν βγαίνουν εύκολα. Όταν γράφεις με την ψυχή, πολλές φορές χρειάζεται να σκάψεις βαθιά. Και αυτό θέλει επιμονή. Δεν είναι σπριντ· είναι μαραθώνιος – και συχνά χωρίς χειροκροτήματα.
Και ίσως του ψιθύριζα στο τέλος, για να το γλυκάνω λίγο: "Μη φοβάσαι. Όλα όσα έχεις να πεις, κάποιος εκεί έξω περιμένει να τα ακούσει."
4. Τι λογοτεχνικό είδος σού αρέσει να διαβάζεις και ποιο προτιμάς όταν γράφεις;
Διαβάζω σχεδόν τα πάντα. Από ψυχολογία μέχρι ποίηση και από δοκίμιο μέχρι μυθιστόρημα εποχής. Το μόνο μου “φίλτρο” είναι ένα: να έχει λόγο ύπαρξης. Να μη γράφτηκε απλώς για να γεμίσει σελίδες, αλλά για να αφήσει κάτι μέσα μου — μια σκέψη, μια ανατροπή, έναν μικρό σεισμό.
Όταν γράφω, λειτουργώ με τον ίδιο τρόπο: γράφω μόνο όταν έχω κάτι να πω. Κάτι που νιώθω πως αξίζει να βγει προς τα έξω. Δεν κυνηγάω την ποσότητα· κυνηγάω την αλήθεια.
Όσο για το αγαπημένο μου είδος; Ε, εκεί δεν μπορώ να κρυφτώ: η λογοτεχνία του φανταστικού ήταν, είναι και θα είναι πάντα ο πρώτος μου έρωτας. Είναι το είδος που σου επιτρέπει να πεις βαθύτατες αλήθειες μέσα από δράκους, θεούς, σκιές και κόσμους που δεν υπάρχουν — ή ίσως να υπάρχουν πιο πολύ από τον δικό μας...
5. Επίλεξε ένα: τι είναι πιο σημαντικό σε μια ιστορία; Ο πρωταγωνιστής, οι δευτερεύοντες χαρακτήρες ή ο ανταγωνιστής;
Σε μια ιστορία, ο πρωταγωνιστής, οι δευτερεύοντες χαρακτήρες και ο ανταγωνιστής είναι σαν τα όργανα μιας συμφωνίας — ο καθένας έχει το δικό του ρόλο και μαζί δημιουργούν τη μελωδία που σε μαγεύει. Για μένα, το μυστικό είναι η πολυδιάστατη απεικόνισή τους. Κανείς δεν πρέπει να είναι απλός, ούτε καλός ούτε κακός, αλλά να έχει βάθος, προθέσεις και αντιφάσεις.
Ωστόσο, αν πρέπει να διαλέξω, θα πω πως όσο πιο δυνατός και πειστικός είναι ο κακός — ο ανταγωνιστής — τόσο πιο συναρπαστική γίνεται η ιστορία. Είναι εκείνος που βάζει φωτιά στην πλοκή, που δοκιμάζει τα όρια του πρωταγωνιστή και αναγκάζει το κοινό να κρατήσει την ανάσα του. Ο ισχυρός αντίπαλος δεν είναι απλώς εχθρός, είναι η αφορμή για να λάμψει το φως του ήρωα.
6. Σε ποια ηλικία ξεκίνησες να γράφεις;
Ξεκίνησα να γράφω και να διαβάζω από πολύ μικρός. Η μητέρα μου, σαν μυστική πράκτορας του κόσμου των βιβλίων, είχε φροντίσει να κρύψει παντού στο σπίτι μικρά “κλειδιά” — δηλαδή βιβλία — σε απρόσμενα μέρη. Ήταν μια στρατηγική που ήξερε καλά: αργά ή γρήγορα, η περιέργειά μου θα με οδηγούσε σε αυτά. Και πράγματι, έτσι μπήκα στον μαγικό κόσμο της λογοτεχνίας.
Έκτοτε, το γράψιμο και το διάβασμα έγιναν όχι απλώς συνήθεια, αλλά ανάγκη — ένας τρόπος να μιλάω, να ονειρεύομαι και να ανακαλύπτω τον εαυτό μου.
7. Επίλεξε ένα: τι είναι πιο κρίσιμο για την επίτευξη ενός καλού βιβλίου; Η ικανότητα γραφής, η φαντασία ή η σκληρή δουλειά;
Όλα είναι απαραίτητα. Η ικανότητα γραφής σου δίνει το εργαλείο, η φαντασία το όραμα. Αλλά αν δεν ρίξεις ιδρώτα, αν δεν δουλέψεις σκληρά, ξανά και ξανά, το βιβλίο μένει απλώς μια καλή ιδέα στο συρτάρι.
Είναι όπως στον αθλητισμό. Ως αθλητής του τζούντο και σήμερα ως προπονητής, το έχω δει αμέτρητες φορές: το ταλέντο σε ξεκινάει, αλλά η σκληρή δουλειά είναι αυτή που σε πάει μακριά. Το ίδιο και στο γράψιμο. Δεν έχει διαφορά — μόνο που εδώ, αντί για (dojo), έχεις ένα γραφείο και πολύ, πολύ καφέ.
8. Γιατί γράφεις;
Γράφω γιατί… δεν μπορώ να μην γράψω. Είναι σαν ένα εσωτερικό κουμπί που δεν κλείνει ποτέ. Νιώθω την ανάγκη να εκφράζομαι και, μιας και στη ζωγραφική δεν μπορώ να σχεδιάσω ούτε ανθρωπάκι που να στέκεται όρθιο, κατέληξα στις λέξεις. Οι λέξεις είναι τα δικά μου χρώματα, οι φράσεις οι πινελιές μου.
Αν το κάνω καλά; Αυτό δεν είναι δική μου δουλειά να το κρίνω. Εκεί μπαίνει ο αναγνώστης. Αν του αφήσει κάτι μέσα του, τότε ίσως άξιζε τον κόπο.
9. Πρότεινε ένα βιβλίο που θεωρείς ότι πρέπει να διαβάσει κάθε συγγραφέας και ένα κάθε αναγνώστης.
Είναι τόσα πολλά τα βιβλία που θα ήθελα να προτείνω, αλλά αν πρέπει να διαλέξω μόνο δύο… θα πάω με την καρδιά.
Για κάθε συγγραφέα, θα πρότεινα το «Ο Δρόμος ο Λιγότερο Ταξιδεμένος» του Σκοτ Πεκ. Δεν είναι μυθοπλασία, αλλά ψυχολογική και φιλοσοφική πυξίδα. Ο Πεκ λέει πως η αποστολή μας σε αυτόν τον κόσμο είναι να διευρύνουμε τον εαυτό μας — όχι μόνο για την προσωπική μας εξέλιξη, αλλά για να συνεισφέρουμε ουσιαστικά στον κόσμο γύρω μας. Αν δεν είναι αυτός ο πυρήνας της συγγραφής, τότε τι είναι;
Για κάθε αναγνώστη, θα έλεγα: διάβασε ό,τι σου μιλάει. Αρκεί να το διαβάζεις με ανοιχτή καρδιά και όχι απλώς με ανοιχτά μάτια. Το σωστό βιβλίο την κατάλληλη στιγμή μπορεί να σου αλλάξει ολόκληρη τη ζωή. Και, ναι… καμιά φορά αυτό μπορεί να είναι ακόμα και ένα «σφηνάκι σοφίας». 😉
10. Τι πρέπει να περιμένουμε από εσένα στο μέλλον;
Το μόνο σίγουρο είναι ότι… ήρθα για να μείνω!
11. Πώς μπορούν να επικοινωνήσουν οι αναγνώστες μαζί σου;
Οι αναγνώστες μπορούν να επικοινωνήσουν μαζί μου στο προσωπικό μου mail: chrisal@mail.com
Στο Instagram: @Salamanikas_Christos
Στο Facebook: Chris Salamanikas
Θα χαρώ να απαντήσω σε όλους, να μιλήσουμε, να ανταλλάξουμε σκέψεις — και φυσικά, να πιούμε μαζί μερικά… Σφηνάκια Σοφίας!