Βρισκόμαστε στο Σάλεμ, στη Μασαχουσέτη. Το έτος είναι 1692. Από τον Φεβρουάριο του 1692 μέχρι
και τον Μάιο του 1693, μια σειρά ακροάσεων έλαβε χώρα με βασική κατηγορία την
εξάσκηση μαγείας. Αν και το γεγονός έχει μείνει στην ιστορία μνημονεύοντας τις
μάγισσες του Σάλεμ, οι ακροαματικές διαδικασίες έλαβαν χώρα σε διαδοχικές
πόλεις της επαρχίας της Μασαχουσέτης: Σάλεμ Βίλατζ, Σάλεμ Τάουν, Ίπσουιτς,
Άντοβερ, Βοστώνη και Τσαρλς Τάουν.
Περισσότεροι από διακόσιοι άνθρωποι οδηγήθηκαν στο εδώλιο. Περίπου τριάντα κατηγορήθηκαν ως ένοχοι, δεκαεννέα από τους οποίους απαγχονίστηκαν (δεκατέσσερις γυναίκες και πέντε άνδρες). Τουλάχιστον πέντε πέθαναν στη φυλακή και ένας άνδρας, ο Τζιλ Κόρι (Giles Corey), λιθοβολήθηκε λόγω άρνησης να καταθέσει.
Περισσότεροι από διακόσιοι άνθρωποι οδηγήθηκαν στο εδώλιο. Περίπου τριάντα κατηγορήθηκαν ως ένοχοι, δεκαεννέα από τους οποίους απαγχονίστηκαν (δεκατέσσερις γυναίκες και πέντε άνδρες). Τουλάχιστον πέντε πέθαναν στη φυλακή και ένας άνδρας, ο Τζιλ Κόρι (Giles Corey), λιθοβολήθηκε λόγω άρνησης να καταθέσει.
Δεν θα ασχοληθούμε με τα επεισόδια του κυνηγιού μαγισσών
όμως.
Θα μας απασχολήσει το πώς και γιατί ξεκίνησε κάτι τέτοιο,
στρέφοντας την προσοχή μας στους πρώτους κατήγορους, οι οποίοι ήταν:
Η Ελίζαμπεθ «Μπέτι» Πάρις (Elizabeth «Betty» Parris) και η
ξαδέλφη της Άμπιγκεϊλ Γουίλιαμς (Abigail Williams).
Το 1692, η πρώτη ήταν 10 ετών και η δεύτερη 12 ετών. Ο πατέρας της Μπέτι
ονομαζόταν Σάμιουελ Πάρις και ήταν αξιοσέβαστος αιδεσιμότατος που μετακόμισε
στο Σάλεμ αναλαμβάνοντας την ηγεσία της εκκλησίας. Η μητέρα της, Ελίζαμπεθ,
είχε αποβιώσει λίγα χρόνια πριν τις δίκες. Είχε ακόμη έναν μεγαλύτερο αδελφό,
τον Τόμας, και μια μικρότερη αδελφή, τη Σουζάνα. Η Άμπιγκεϊλ ήταν ορφανή (οι
γονείς της είχαν χάσει τη ζωή τους σε μια συμπλοκή με ιθαγενείς) και έμενε μαζί
με την οικογένεια. Επιπλέον, στο σπίτι έμενε και η Τιτούμπα (ίσως γεννημένη το
1674. Υπολογίζεται πως ήταν μεταξύ 12 και 18 ετών κατά τις δίκες), μια ινδιάνα
σκλάβα που ο αιδεσιμότατος Σάμιουελ είχε φέρει από τα νησιά Μπαρμπάντος.
Κάτοικοι του χωριού, κυρίως κορίτσια, επισκέπτονταν συχνά την
Τιτούμπα για να τους πει το μέλλον ή να τη συμβουλευτούν, γνωρίζοντας όμως πως
αυτό απαγορευόταν αυστηρά τότε, καθώς στο πουριτανικό περιβάλλον όπου ζούσαν,
οποιαδήποτε θρησκευτική εκδήλωση πέραν του καθιερωμένου θεωρούνταν ως μαγεία
και κατ’ επέκταση συνεργασία με το διάβολο.
Τα δυο κορίτσια ξεκίνησαν να έχουν συμπεριφορές που δεν
μπορούσαν να εξηγηθούν χωρίς να κατηγοριοποιηθούν ως δαιμονισμοί. Τα περίεργα
συμπτώματα περιλάμβαναν σπασμούς, παράξενες δράσεις (τα κορίτσια κρύβονταν κάτω
από έπιπλα ή σκαρφάλωναν την καμινάδα), βλασφημίες και μυστήριες επικλήσεις όσο
βρίσκονταν σε έκσταση. Λέγεται πως παρόμοια συμπτώματα παρουσιάστηκαν και σε
άλλα κορίτσια του χωριού.
Ο αιδεσιμότατος Πάρις υποπτεύθηκε την Τιτούμπα και
κατευθυνόμενος από τις ομολογίες των κοριτσιών που κατηγορούσαν τη σκλάβα ως
μάγισσα και κατονόμαζαν άτομα που χωριού που είχαν συνάψει συμφωνία με τον
διάβολο, έδωσε το έναυσμα για το κυνήγι των μαγισσών του Σάλεμ. Η Τιτούμπα ήταν
η μόνη που ομολόγησε πως όντως ήταν μάγισσα.
Από εδώ, η ιστορία μπορεί να εξερευνηθεί σε διάφορες
κατευθύνσεις. Όμως… Γιατί ο τίτλος του άρθρου στρέφεται στην Άμπιγκεϊλ
συγκεκριμένα και όχι στην Τιτούμπα, στην Μπέτι, ή κάποιο άλλο πρόσωπο; Λοιπόν…
Η Άμπιγκεϊλ Γουίλιαμς ενεπλάκη σε 41 νομικές κατηγορίες και
έδωσε επίσημη κατάθεση σε 7 από αυτές. Δεν έχει καταστεί σαφές γιατί προέβη
στην κατηγορία τόσων σεβαστών μελών της κοινωνίας του Σάλεμ. Ιστορικοί εικάζουν
ότι το έκανε λόγω της προσοχής που απολάμβανε, καθώς τα νεαρά κορίτσια στην
πουριτανική κοινωνία της εποχής δεν λαμβάνονταν σοβαρά υπ’ όψιν και,
απομακρυσμένη από τα στενότερα οικογενειακά της μέλη, απολάμβανε την ασυνήθιστη
αυτή προσοχή και εξουσία που είχε απέναντι στο ενήλικο περιβάλλον της. Αν και
διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στις πρώτες δίκες από το Μάρτιο μέχρι το Μάιο,
έδωσε την τελευταία της κατάθεση στις 3 Ιουνίου 1692 κι έπειτα απλά
εξαφανίζεται από τα δικαστικά πρακτικά και καμία πηγή δεν μαρτυρεί τι απέγινε
μετά τα γεγονότα του ‘92.
Αυτό κεντρίζει το συγγραφικό μου ενδιαφέρον. Σε αντίθεση με
την κατάληξη της Μπέτι ή της Τιτούμπα, δεν γνωρίζουμε την κατάληξη της
Άμπιγκεϊλ. Θα μπορούσαμε να φανταστούμε και να πλάσουμε το οτιδήποτε σχετικά με
το τι απέγινε αλλά και το γιατί έπραξε έτσι. Είναι αξιοπερίεργο για να μην πω
αξιοθαύμαστο: Ένα δωδεκάχρονο κορίτσι ουσιαστικά αποτελεί τον κατήγορο που
στέλνει 200 άτομα στη θανάτωση κι έπειτα εξαφανίζεται.
Υπήρχε όντως μαγεία, διάβολος και συμφωνίες; Είναι η ιστορία
της μικρής Άμπιγκεϊλ ένα σχόλιο για τη θρησκευτική οικογενειοκρατία του τότε;
Πραγματικά μηχανεύτηκε τις κατηγορίες και μπήκε μπροστά υποδεικνύοντας ως ένοχη
την σκλάβα ή η εκκλησία χρησιμοποίησε τα συμπτώματα μιας ασθένειας για να
ξεκινήσει ένα νέο κυνήγι ενάντια στο διαφορετικό; Ήταν άραγε η πρωταγωνίστρια,
η ανταγωνίστρια ή κάτι ενδιάμεσο σε αυτή την ιστορία; Πού θα πήγαινε μετά η
Άμπιγκεϊλ, αν εσείς γράφατε την ιστορία της;
Τέτοιες ιστορίες και πρόσωπα θα μας απασχολήσουν. Πρόσωπα που
μπορούν εύκολα όχι μόνο να αποτελέσουν έναυσμα για ιστορίες, αλλά και που
μπορούν να ταιριάξουν στους ήδη υπάρχοντες κόσμους των βιβλίων μας.
Υπάρχουν πολλές πτυχές
και λεπτομέρειες για να δείτε πιο σφαιρικά τις δίκες εν γένει. Όσον αφορά την
Άμπιγκεϊλ και την οικογένεια Πάρις ως το 1692, παρουσίασα σχεδόν ολοκληρωτικά
όσα ξέρουμε. Σκοπός βέβαια είναι να ψαχτείτε ανάλογα με το τι θέλετε κάθε φορά,
χρησιμοποιείστε τα ονόματα που άφησα στο κείμενο για να βρείτε παραπάνω πληροφορίες
κι επίσης,
Φέρδερ Ρίντιγκ:
Breslaw, E.G. (1996). Tituba, Reluctant Witch of Salem: Devilish Indians
and Puritan Fantasies. New York: New York University Press.
ISBN 0814713076.
Norton, Mary Beth (2002). In the Devil's Snare (The Salem Witchcraft
Crisis of 1692). New York: Alfred A. Knopf,. ISBN
0-375-40709-X.
Hill, Frances (1995). A Delusion of Satan: The Full Story of the Salem
Witch Trials. New York: Doubleday. ISBN 0306811596.
history.com/topics/colonial-america/salem-witch-trials
famous-trials.com/salem
en.wikipedia.org/wiki/Salem_witch_trials
salemwitchtrials.com
Αλέξης Ζησιμόπουλος