Ασκληπιός
Ίσως έχετε ακουστά το όνομα και την προσωπικότητα, μα αγνοείτε τα σημαντικότερα και πιο ζουμερά κομμάτια του μύθου: Απ’ τη μία τις συνθήκες της γέννησης και απ’ την άλλη τις συνθήκες του θανάτου του Ασκληπιού.
Ως γενικές πληροφορίες, ο Ασκληπιός λατρευόταν ως ήσσονος σημασίας θεότητα της ιατρικής και ήρωας-θεραπευτής. Σύζυγός του ήταν η Ηπιόνη και τα παιδιά τους ήταν τα εξής: Ο Μαχάων, ο Ποδαλείριος, η Πανάκεια, ο Τελεσφόρος, η Ακεσώ, η Υγιεία, η Αίγλη, η Ιασώ και η Μεδιτρίνη.
Ως γενικές πληροφορίες, ο Ασκληπιός λατρευόταν ως ήσσονος σημασίας θεότητα της ιατρικής και ήρωας-θεραπευτής. Σύζυγός του ήταν η Ηπιόνη και τα παιδιά τους ήταν τα εξής: Ο Μαχάων, ο Ποδαλείριος, η Πανάκεια, ο Τελεσφόρος, η Ακεσώ, η Υγιεία, η Αίγλη, η Ιασώ και η Μεδιτρίνη.
Πώς φαίνεται ότι ήταν μανιακός με την ιατρική ε; Δηλαδή αν ήταν φούρναρης θα έλεγε τα παιδιά του ο Κουλούρης και η Ζύμη ας πούμε; Τέλος πάντων.
Ας πάρουμε τα πράγματα απ’ την αρχή. Το δεδομένο είναι ότι πατέρας του ήταν ο Απόλλωνας. Κατά μια εκδοχή, ήταν και ο μοναδικός γονιός του. Από κει και πέρα, μητέρα του ήταν είτε η Κορωνίδα(κόρη του Φλεγύα, βασιλιά των Λαπιθών της Θεσσαλίας) είτε η Αρσινόη(κόρη του Λεύκιππου, βασιλιά της Μεσσηνίας). Αυτό δεν έχει ιδιαίτερη σημασία πέρα απ’ το αν θελήσουμε να βρούμε αδέλφια του Ασκληπιού.
Όπως και να έχει, το ζήτημα που μας απασχολεί είναι αυτό της απιστίας. Σε πολλές εξιστορήσεις των μύθων, ο Απόλλων παρουσιάζεται ως ζηλότυπος θεός αλλά δεν μπορώ να πω ότι έχει και άδικο γιατί η άλλη τον απάτησε. Όσο ήταν έγκυος, η μητέρα του Ασκληπιού πλάγιασε με τον Ισχύ(έναν τυχαίο θνητό). Ένα κοράκι το είδε αυτό και ενημέρωσε τον Απόλλωνα ότι η ερωμένη του τον απατούσε και επρόκειτο να παντρευτεί με θνητό. Ο Απόλλωνας τσαντίστηκε και έκανε τα εξής:
1. Πάνω στην άρνησή του μετέτρεψε τον κόρακα από λευκό σε μαύρο, αλλάζοντας το χρώμα του φτερώματος των κορακιών σε αυτό που γνωρίζουμε σήμερα.
2. Πάνω στον πανικό του άρχισε να ακούει αρχαία καψουροτράγουδα και παραπονέθηκε και στην αδελφή του, Άρτεμις.
3. Πάνω στον θυμό του αποφάσισε να βρει και να κάψει ζωντανή την Κορωνίδα. Κατά μια άλλη εκδοχή, η Άρτεμις την σκότωσε και ο Απόλλωνας άναψε τη φωτιά για να κάψουν το σώμα της έπειτα.
Υπάρχουν μερικές διαφοροποιήσεις στο πως κατέληξαν στον θάνατο της Κορωνίδας τα γεγονότα, μα σίγουρα με τον έναν ή τον άλλον τρόπο πέθανε με τον Απόλλωνα να βρίσκεται εκεί. Πάντως, αποφάσισε να πάρει απ’ τη μήτρα της το βρέφος όσο εκείνη βρισκόταν στην πυρά.
Ονόμασε το μωρό Ασκληπιό και καθώς κάποιος έπρεπε να το μεγαλώσει, το άφησε στο νηπιαγωγείο που μάλλον παράνομα διατηρούσε ο κένταυρος Χείρων. Πραγματικά, κάθε δεύτερο πρόσωπο της ελληνικής μυθολογίας το έχει μεγαλώσει ο Χείρων. Στον Ασκληπιό έμαθε για την ιατρική πάντως.
Γενικότερα, υπάρχουν διάφοροι μύθοι, ιστορίες και κατορθώματα που περιλαμβάνουν τον Ασκληπιό και τις περιπέτειές του στον χώρο της ιατρικής και των φαρμάκων. Δεν θα ασχοληθούμε με αυτά. Θα μεταβούμε στο δεύτερο σημαντικό κομμάτι, τον θάνατό του.
Πρέπει να καταλάβουμε το εξής… Ο Ασκληπιός ήταν τόσο καλός στην ιατρική, που από ένα σημείο και μετά ανέσταινε τους νεκρούς. Δεν κάνω χαβαλέ, είχε τόσες πολλές γνώσεις σε ζητήματα ιατρικής που μπορούσε να αναιρέσει τον θάνατο σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις. Ο Ασκληπιός παίζει να ήταν ο πρώτος νεκρομάντης βασικά. Σύμφωνα με κάποιους μύθους, έφερνε επί πληρωμή πίσω τους νεκρούς δουλεύοντας και για τους θεούς. Κατά άλλες ξενέρωτες πηγές, ήταν απλά φυσιοδίφης θεραπευτής μόνο.
Οι μόνοι που δεν ήταν ευχαριστημένοι με τις νεκραναστάσεις του Ασκληπιού ήταν ο Άδης και ο Δίας. Ο Άδης παραπονιόταν ότι του έκλεβε της ψυχές και ο Δίας ανησυχούσε γιατί με τόσους πολλούς νεκρούς που έρχονταν στη ζωή, είχε αρχίσει να γίνεται πρόβλημα ο υπερπληθυσμός. Φοβούμενος ότι μπορεί να δίδασκε νεκρομαντεία και σε άλλους θνητούς, ο Δίας αποφάσισε να σκοτώσει τον Ασκληπιό με έναν κεραυνό. Ο Απόλλωνας θύμωσε και σκότωσε σε αντίποινα τους κύκλωπες που έφτιαχναν τους κεραυνούς του Δία. Έτσι ο Δίας έδιωξε τον Απόλλωνα απ’ τον Όλυμπο για λίγο. Το σώμα του Ασκληπιού προστέθηκε στον αστερισμό του Οφιούχου, αλλά όταν ο Δίας και ο Απόλλωνας τελικά τα ξαναβρήκαν, αναστήθηκε και προστέθηκε στον Όλυμπο ως θεότητα.
Ο Ασκληπιός βρισκόταν παντού. Αγάλματα, δραχμές, όρκους ιατρικής, διδάγματα, σχολές, αιρέσεις, πρακτικές και παντού στον αρχαίο κόσμο σαν μορφή συσχετισμένη με τις θεραπείες. Υπάρχουν πολλοί μύθοι που μπορείτε να εξερευνήσετε σχετικά με αυτόν και ελπίζω να ήταν αρκετό έναυσμα η αναφορά στη γέννηση και τον θάνατό του. Αν αυτά δεν σας έπεισαν για το πόσο ξεχωριστός ήταν, τότε τι θέλετε;
Όπως πάντα, μπορείτε να αναζητήσετε περισσότερες λεπτομέρειες για την ιστορία, τις διαφοροποιήσεις και τις λοιπές προσωπικότητες που αναμείχθηκαν.
Φέρδερ Ρίντιγκ:
Edelstein, Ludwig and Emma Edelstein. Asclepius: Collection and Interpretation of the Testimonies. JHU Press, 1998.
Kerenyi, C., Asklepios, Archetypal Image of the Physician’s Existence, (trans. R. Menheim), Pantheon, (New York, 1959).
Αλέξης Ζησιμόπουλος