Τα κοινωνικά δίκτυα ήταν μία από τις δραστηριότητες που πραγματικά με ταλαιπωρούσαν ολοένα και περισσότερο το τελευταίο διάστημα. Και πού δεν είχα προφίλ: από Facebook και Twitter, μέχρι tumblr και Linkedin. Αναμφίβολα, όλα αυτά μου έτρωγαν χρόνο. Το δικαιολογούσα, βέβαια, αφού μέσα από αυτά μπορούσα να διαφημίζω τη δουλειά μου.
Πρόσφατα αποφάσισα να κλείσω τα περισσότερα προφίλ μου και δε θα μπορούσα να έχω περισσότερο δίκιο, μιας και όχι μόνο γλίτωσα χρόνο, αλλά δεν είδα και τις πωλήσεις μου να επηρεάζονται.
Το Social Media Marketing είναι χάσιμο χρόνου!
Πριν προχωρήσω, θα ήθελα να τονίσω τους λόγους για τους οποίους το marketing σε αυτές τις πλατφόρμες είναι χάσιμο χρόνου το 2021. (Εδώ να διευκρινίσω ότι το μάρκετινγκ, η διαφήμιση, και οι πωλήσεις είναι διαφορετικά πράγματα). Θεωρώ πως μέσα από συγκεκριμένα κοινωνικά δίκτυα, όπως το Facebook και το Reddit, μπορείς να τρέξεις επιτυχημένη διαφήμιση, η οποία θα σου φέρει πωλήσεις. Παρόλα αυτά, την άποψη ότι το Facebook δεν έχει αποτέλεσμα στο marketing φαίνεται να συμμερίζονται επιχειρήσεις-γίγαντες στον τομέα τους, όπως για παράδειγμα τα Starbucks, τα οποία μέσα στο 2021 αποφάσισ σταματήσουν να έχουν παρουσία στο Facebook και φαίνεται πως αξιολογούν το αν θα συνεχίσουν να διαφημίζονται.
Βέβαια, το Facebook και το Instagram δεν είναι τα μόνα κοινωνικά δίκτυα. Και ήδη «ακούω» πολλούς από σας να διαφωνείτε και να λέτε ότι μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα μπορούμε να διαφημίσουμε τις δουλειές μας ως δημιουργοί. Δε θα διαφωνήσω. Σε κάποιους τα κοινωνικά δίκτυα έχουν δουλέψει πολύ καλά.
Στη δική μου περίπτωση ως συγγραφέας όμως, μπορώ να πω ότι το μόνο που δούλεψε είναι συγκεκριμένες Facebook και Reddit κοινότητες, όπου, με το που βάζω το βιβλίο μου, γίνονται απευθείας πωλήσεις. Τα οφέλη είναι ξεκάθαρα, οπότε θα με ρωτήσετε για ποιο λόγο αποφάσισα να τα κλείσω;Όπως ανέφερα και πιο πάνω, δεν υπήρχε γνωστή πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης που να μην είχα φτιάξει προφίλ. Παρότι υπήρχε αλληλεπίδραση, αυτό που διαπίστωσα σταδιακά είναι πως τα περισσότερα από αυτά δε βοηθάνε εν γένει στις απευθείας ή έμμεσες πωλήσεις. Ακούγεται συχνά, και έχει καταντήσει μόδα το τελευταίο διάστημα, πως τα κοινωνικά δίκτυα είναι χρήσιμα διότι βοηθούν στο Brand Awareness. Ακόμη και αν δεν αγοράζει κάποιος απευθείας, σε μαθαίνει. Αυτό είναι μεγάλη κουβέντα, παρόλα αυτά, αυτό που έχω διαπιστώσει είναι πως το brand awareness απευθύνεται σε κάποια από τις παρακάτω κατηγορίες: μεγάλες επιχειρήσεις που απευθύνονται σε μεγάλο κοινό, τοπικές επιχειρήσεις που απευθύνονται σε περιορισμένο κοινό (όπως πχ μια συγκεκριμένη γειτονιά ή μικρή πόλη), και τέλος, σε περιπτώσεις που το κοινό είναι συγκεντρωμένο σε συγκεκριμένες διαδικτυακές κοινότητες συγκεκριμένων κοινωνικών δικτύων.
Ποιος μπορεί να αρνηθεί, άλλωστε, ότι βιβλιοφιλικές ομάδες που έχουν χιλιάδες μέλη δεν μπορούν να αυξήσουν της πωλήσεις ενός συγγραφέα; Εδώ έχω να απαντήσω πως, από προσωπική μου εμπειρία πάντα, είδα ότι το Facebook και το Reddit (για τα αγγλόφωνα βιβλία) είχαν τα καλύτερα αποτελέσματα.
Με λίγα λόγια, γιατί δε συνιστώ τα κοινωνικά δίκτυα, αφού έχω δει πωλήσεις;
Η απάντηση δεν είναι τόσο απλή και χρειάζεται μεγαλύτερη ανάλυση, την οποία και θα κάνω παρακάτω. Άλλωστε, το κάθε κοινωνικό δίκτυο έχει τα δικά του θετικά και αρνητικά και απευθύνεται πολλές φορές σε συγκεκριμένο κοινό, οπότε επιβάλλεται να αναλύσω την εμπειρία μου στο καθένα.
Ας ξεκινήσουμε με τον γίγαντα των κοινωνικών δικτύων, δηλαδή το Facebook. Με το Facebook έχω δει τα καλύτερα αποτελέσματα. Σε πολλές περιπτώσεις θα κάνω μία δημοσίευση σε συγκεκριμένες βιβλιοφιλικές ομάδες και αμέσως θα δω καμιά πενηνταριά πωλήσεις. Να αναφέρω ότι αυτό το έχω δει να γίνεται μόνο στα αγγλόφωνα βιβλία μου, μιας και υπάρχουν εργαλεία που μπορώ να μετρήσω τις πωλήσεις. Για τα ελληνόφωνα βιβλία μου δεν έχω ιδέα τι γίνεται και πόσο αποτελεσματικά είναι.
Οπότε για ποιο λόγο έκλεισα τα προφίλ μου;
Ο μόνος λόγος για τον οποίο κάποιος θα έπρεπε να έχει Facebook, κατά την άποψή μου πάντα, είναι λόγω των συγκεκριμένων βιβλιοφιλικών ομάδων και επειδή μπορεί να τρέξει διαφημίσεις. Η ύπαρξη Facebook σελίδας είναι παντελώς άχρηστη, μιας και η οργανική απόκριση είναι κάτι λιγότερο από το 2%. Για αυτό το λόγο παρότι μια σελίδα μπορεί να έχει χιλιάδες followers, μόνο ελάχιστοι βλέπουν τις δημοσιεύσεις (λόγω του αλγόριθμου) και αλληλοεπιδρούν. Εάν θέλουμε οι followers μας να βλέπουν τις ανακοινώσεις μας, πρέπει κάθε φορά να πληρώνουμε και αυτό το κάνει ασύμφορο. Επίσης, έχω παρατηρήσει ότι ακόμη και στις ομάδες υπάρχει σταδιακή πτώση της οργανικής απόκρισης, κάτι το οποίο επιβεβαιώνουν και αρκετοί Social Media Marketers. Είναι σχεδόν σίγουρο, λοιπόν, πως αυτές οι ομάδες θα βλέπουν πτώση καθώς ο χρόνος περνάει. Ίσως το μόνο που αξίζει να έχεις είναι ένα προσωπικό προφίλ, μέσα από το οποίο θα κάνεις δημοσιεύσεις (να το χρησιμοποιείς δηλαδή ως σελίδα).
Με λίγα λόγια, αυτό που θέλω να αποφύγω είναι το κυνήγι του επόμενου αλγορίθμου. Δεν αξίζει να επενδύσεις χρόνο στη συγκεκριμένη πλατφόρμα και να χτίσεις το κοινό σου, μιας και είναι σαν ορολογική βόμβα που δεν ξέρεις πότε θα εκραγεί.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, επομένως, αποφάσισα να κλείσω τα προσωπικά μου προφίλ και έφτιαξα ένα επαγγελματικό προφίλ στο οποίο σποραδικά δημοσιεύω τα βιβλία μου και μέσω αυτού κάνω και τις δημοσιεύσεις στις διάφορες βιβλιοφιλικές ομάδες όσον αφορά το αγγλόφωνο κοινό.
Ο κύριος και πιο περιοριστικός λόγος που εξακολουθώ να έχω Facebook είναι επειδή μέσω αυτού μπορώ να τρέξω διαφημίσεις και να τους οδηγήσω στη σελίδα μου στο Amazon, που θα αγοράσουν ή θα διαβάσουν το βιβλίο μου. Ελληνικό προφίλ δεν έχω πλέον, μιας και αποφάσισα πως περισσότερο μου τρώει χρόνο, παρά με βοηθάει στις πωλήσεις.
Τι κράτησα από το Facebook: αξίζει να τρέξεις διαφημίσεις στην πλατφόρμα και να δημοσιεύσεις τα βιβλία σου σε συγκεκριμένες βιβλιοθήκες ομάδες. Μην μπεις στη διαδικασία να χτίσεις το κοινό σου εκεί, αργά ή γρήγορα θα το χάσεις.
Η συγκεκριμένη πλατφόρμα είναι η αγαπημένη μου μπορώ να πω, μιας και έχει αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό τα Forums, μόνο που είναι καλύτερο (με έναν λογαριασμό μπορείς να συμμετέχεις σε όσες κοινότητες θέλεις).
Οι διαφημίσεις, αν και δεν έχω τρέξει μέχρι τώρα, λένε πως είναι φθηνότερες σε σχέση με το Facebook, αλλά έχουν χειρότερο Click Through Rate. Παρόλα αυτά, η διαφορά κόστους φαίνεται να το κάνει πιο συμφέρον. Είναι στα άμεσα σχέδιά μου να δοκιμάσω να τρέξω διαφημίσεις εκεί, αλλά δεν περιμένω θαύματα.
Σχετικά με τις οργανικές προωθήσεις σε subreddits, το μόνο «πρόβλημα» είναι ότι η γενική πολιτική του Reddit είναι τα μηνύματα σου να μην είναι προωθητικά σε αντιστοιχία 1 προς 10. Με λίγα λόγια, μπορείς να έχεις ένα προωθητικό μήνυμα για κάθε δέκα δημοσιεύσεις που κάνεις. Ως χρήστης τη βλέπω θετικά αυτή την πολιτική, μιας και δε σπαμάρονται οι πλατφόρμες, όπως βλέπουμε π.χ. σε βιβλιοφιλικές ομάδες του Facebook, που ερημώνονται μετά από μερικό καιρό.
Στο Reddit υπάρχουν αρκετές βιβλιοφιλικές ομάδες όπου επιτρέπεται η προώθηση βιβλίων, αλλά για την κατηγορία μου δεν έχω δει τρομερά αποτελέσματα. Παρόλα αυτά, καθότι έχω λογαριασμό, δε μου κοστίζει τίποτα να δημοσιεύω το βιβλίο μου και εκεί.
Κλείνοντας αυτή την ενότητα, να αναφέρω ότι ο κύριος λόγος για τον οποίο έχω Reddit είναι επειδή έχω βρει αρκετούς συνεργάτες, με τους οποίους φτιάχνουμε μαζί Visual Novels.
Τι κράτησα από το Reddit: αποτελεσματικό για να βρεις συνεργάτες και να κάνεις κάποιες πωλήσεις.
Δεν ήμουν ποτέ μεγάλος οπαδός της συγκεκριμένης πλατφόρμας και δε νομίζω ποτέ να γίνω. Αποφάσισα να το κλείσω όταν έκλεισα και τον ελληνικό λογαριασμό μου στο Facebook. Από όσο έχω δει η οργανική απόκριση έχει μειωθεί σημαντικά και στο Instagram, αλλά δεν είναι και τόσο χάλια όπως στο Facebook.
Οι διαφημίσεις είναι πάρα πολύ ακριβές σε σχέση με το Facebook και έχω δει πως η μετατροπή σε πωλήσεις είναι πρακτικά ανύπαρκτη για βιβλία, κάτι το οποίο περίμενα. Το Instagram είναι κυρίως εργαλείο απεικόνισης και δεν πιστεύω, και ούτε έχω δει, να έχει αποτέλεσμα στις πωλήσεις βιβλίων. Ενώ για το Facebook έχω δει αρκετά case studies που παρουσιάζουν απτές αποδείξεις με νούμερα για το πόσο και σε τι βαθμό έχει βοηθήσει το στις πωλήσεις τους από διαφημίσεις, για το Instagram δεν έχω βρει ούτε ένα, και πιστέψτε με έχω ψάξει πάρα πολύ.
Το μόνο που έχω δει είναι συγγραφείς να λένε πόσο τους βοήθησε με τη διαδραστικότητα με το κοινό τους, πόσα likes έχουν πάρει, αλλά δεν έχω βρει ούτε μία περίπτωση που να παρουσιάζει πόσο αύξησαν τις πωλήσεις τους. Πρόσθεσε μέσα σε όλα τα άλλα και το γεγονός ότι δεν μπορείς να βάλεις link με το βιβλίο σου σε κάθε δημοσίευση, και κάπως έτσι έχεις μια συνταγή αποτυχίας.
Τι κράτησα από το Instagram: ότι είναι χάσιμο χρόνου για τους συγγραφείς βιβλίων :)
Για να πω την αλήθεια είχα πολύ θετική άποψη για το Twitter, μιας και μπορούσα εύκολα να αλληλοεπιδράσω με όσους με ακολουθούσαν. Να τονίσω ότι όταν είχα Twitter δεν το είχα για να προωθώ τα βιβλία μου, αλλά για άλλο λόγο, παρόλα αυτά όταν έκανα δημοσιεύσεις, απευθείας είχα αλληλεπίδραση. Πιστεύω κιόλας ότι μέχρι που έβαλαν τη δυνατότητα να διαφημιστείς στο Twitter, το όφελος ήταν τεράστιο. Μόλις όμως φτιάχτηκε η πλατφόρμα δαιφήμισης, η οργανική απόκριση έπεσε κατακόρυφα. Είναι σίγουρα καλύτερο από το Facebook, αλλά συγκεκριμένα για τα βιβλία μου δεν είδα να έχει ιδιαίτερο αποτέλεσμα και η αλληλεπίδραση ήταν μηδαμινή. Για αυτό τον λόγο αποφάσισα και να το κλείσω. Αν και δε θεωρώ ότι είναι εντελώς αναποτελεσματικό το να έχεις παρουσία στη συγκεκριμένη πλατφόρμα, βρήκα πως με το να ασχολούμαι με ένα ακόμη κοινωνικό δίκτυο απλά χάνω χρόνο τον οποίο θα μπορούσα να διαθέσω στη συγγραφή.
Τι να κρατήσετε από το Twitter: καλό για όσους έχουν ήδη μεγάλο κοινό. Δε νομίζω να έμπαινα στη διαδικασία να φτιάξω καινούργιο αν ξεκινούσα τώρα.
Tumblr
Η συγκεκριμένη πλατφόρμα όταν ξεκίνησε φαινόταν ότι έχει τη δυναμική να γίνει ένας ακόμη γίγαντας όπως είναι το Facebook και το Instagram. Για την ακρίβεια, το Instagram το είχε ξεπεράσει. Παρόλα αυτά, μία σειρά από λανθασμένες επιλογές των διαχειριστών της συγκεκριμένης σελίδας έκαναν αρκετό κόσμο να φύγει. Σταμάτησα να χρησιμοποιώ την πλατφόρμα το 2013, αρκετά πριν γίνει το μεγάλο μπαμ και εξαφανιστεί το μεγαλύτερο μέρος. Για την εποχή του τότε ήταν αρκετά αποτελεσματικό, μπορώ να πω ότι ήταν ίσως το αποτελεσματικότερο όλων. Δυστυχώς, αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει πολύς κόσμος που να το χρησιμοποιεί και συνεχώς χάνει χρήστες. Έχω ακόμη τον παλιό μου λογαριασμό και τώρα που έχω ξεκινήσει να φτιάχνω visual novels και videogames σκέφτομαι να δοκιμάσω τι γίνεται εκεί, αλλά οι περισσότεροι followers μου είναι ανενεργοί. Σε γενικές γραμμές, με το Tumblr δεν υπήρξε ποτέ πρόβλημα όσον αφορά τη μείωση της οργανικής απόκρισης όπως έγινε με τις άλλες πλατφόρμες. Παρόλα αυτά, πρόκειται για μία κοινότητα η οποία μειώνεται συνεχώς, οπότε δεν ξέρω αν θα πρότεινα σε κάποιον να ξεκινήσει να έχει παρουσία εκεί.
Τι να κρατήσετε από το Tumblr: Δεν ξέρω αν υπάρχει κάτι το οποίο θα έπρεπε να κρατήσετε :)
TikTok
Τη συγκεκριμένη πλατφόρμα την είδα για πρώτη φορά μέσα στο 2020 μιας και τότε έκανε τον μεγάλο πάταγο. Όταν την είδα, είπα εδώ είμαστε. Είχε ουσιαστικά όλα τα χαρακτηριστικά του Tumblr: νέο, ανερχόμενο κοινό και μεγάλη οργανική απήχηση. Παρόλα αυτά, πάσχει από την ίδια παθογένεια όπως το Instagram: δεν μπορείς στο κάθε βίντεο να βάλεις link το οποίο θα οδηγεί πίσω στη σελίδα σου, οπότε πιστεύω ότι είναι αμφίβολο για το αν θα άξιζε να ασχοληθείς ως συγγραφέας. Υπάρχει τεράστια βιβλιοφιλική κοινότητα, ίσως η μεγαλύτερη αυτή τη στιγμή από οποιοδήποτε άλλο κοινωνικό δίκτυο. Για αυτό τον λόγο, ξεκίνησα εκεί ένα ελληνικό κανάλι όπου παρουσίαζα διάφορες συγγραφικές συμβουλές. Παρόλα αυτά, λόγω έλλειψης χρόνου το σταμάτησα και επικεντρώθηκα στο Ελληνικό Youtube κανάλι: το Συγγραφικό Στέκι. Αν και έχω διατηρήσει το λογαριασμό μου για να βλέπω βίντεο άλλων πού και πού, δεν ασχολούμαι πλέον.
Τι να κρατήσετε: τεράστια βιβλιοφιλική κοινότητα, αλλά δύσκολο να αξιοποιηθεί.
YouTube
Το Youtube δεν είναι μόνο κοινωνικό δίκτυο, αλλά και δεύτερη μεγαλύτερη μηχανή αναζήτησης. Έχω ασχοληθεί αρκετά με το Youtube και μπορώ να πω ότι παρότι οι προβολές μου σε όλες τις περιπτώσεις ήταν χαμηλές, τα οφέλη είναι απτά και μεγάλα. Αν μπορείς να ασχοληθείς και να φτιάξεις μία κοινότητα στο Youtube, τότε σίγουρα αξίζει να βρίσκεσαι εκεί. Είναι κάτι το οποίο διασκεδάζω και για μένα δούλεψε, οπότε θα συνεχίσω να παράγω περιεχόμενα και το ελληνικό κανάλι μου και ίσως κάποια στιγμή να κάνω κάτι αντίστοιχο και στα αγγλικά
Τι να κρατήσετε από το Youtube: Η οργανική απήχηση δε μειώθηκε όλα αυτά τα χρόνια και όλοι βρίσκονται στο YouTube. Είναι από τα κοινωνικά δίκτυα που αξίζει να είσαι αν μπορείς να το υποστηρίξεις.
Η συγκεκριμένη πλατφόρμα δεν απευθύνεται τόσο σε συγγραφείς βιβλίων, όσο σε αρθρογράφους, σεναριογράφους, και συγγραφείς βιντεοπαιχνιδιών. Αν στόχος σου είναι να προωθήσεις τα μυθοπλαστικά βιβλία σου, τότε μάλλον δε θα καταφέρεις πολλά, αλλά μπορείς να βρεις δουλειά εάν ανήκεις σε κάποια από τις παραπάνω κατηγορίες. Ακόμη και τώρα έχω linkedin, αλλά μπαίνω σποραδικά (μία φορά τον μήνα).
Τι κράτησα από το Linkedin: καλό για σύναψη επαγγελματικών σχέσεων.
Ένα από τα πιο υποτιμημένα κοινωνικά δίκτυα. Αν και προσωπικά δεν το χρησιμοποίησα γιατί δεν έχω αρκετό εικαστικό περιεχόμενο, από ότι έχω δει, μπορεί να κάνει θαύματα. Ένα από τα πολλά πλεονεκτήματα του Pinterest είναι ότι είναι και η μηχανή αναζήτησης φωτογραφιών. Συνδυάστε το αυτό με το γεγονός ότι η οργανική απήχηση δε μειώθηκε ποτέ και έχουμε μία πλατφόρμα όπου μπορεί να φέρει κίνηση στη σελίδα μας. Στην κυριολεξία έχει όλα αυτά που θα ήθελα να έχει το TikTok και το Instagram, όπως για παράδειγμα link. Δυστυχώς, δεν πιστεύω ότι το Pinterest έχει τόσο καλά αποτελέσματα για συγγραφείς, αλλά εάν φτιάχνετε κόμικς, τότε σίγουρα αξίζει να ασχοληθείτε. Έχω Pinterest, αλλά για τους λόγους που ανέφερα, δεν το χρησιμοποιώ ιδιαίτερα.
Τι κράτησα από το Pinterest: ένα από τα λίγα κοινωνικά δίκτυα που αξίζει να ασχοληθεί κάποιος εάν έχει εικαστικό περιεχόμενο.
Συμπερασματικά
Πίσω στο 2010 όλοι αναρωτιόντουσαν και διαλαλούσαν εάν πλέον τα blogs έχουν λόγο ύπαρξης. Δέκα χρόνια μετά, φαίνεται ξεκάθαρα πως δεν έχει νόημα να χτίζεις όλο αυτό το κοινό σε διαφορετικές πλατφόρμες και να περιμένεις πότε θα σκάσουν. Οι εποχές όπου τα κοινωνικά δίκτυα μπορούσαν να φέρουν αποτελέσματα και πωλήσεις έχουν περάσει ανεπιστρεπτί.
Για το δικό μου μοντέλο, αυτό που έχω δει ως συγγραφέας, είναι ότι νόημα έχει μόνο να χρησιμοποιώ το Facebook περιορισμένα, ώστε να προσεγγίζω το κοινό μου μέσα από συγκεκριμένες βιβλιοφιλικές ομάδες, το ίδιο και στο Reddit. Το επίκεντρό μου πλέον είναι να αφιερώσω τον περιορισμένο χρόνο που έχω για να βελτιώσω το περιεχόμενο του blog μου, να αυξήσω τη λίστα με το email μου και φυσικά να γράφω περισσότερο.
Αλέξανδρος Ίτσιος