Ενδιαφέρουσες Προσωπικότητες Μύθων και Ιστορίας II

Amakusa Shirō Tokisada (天草四郎時)

Από τον 20ο αιώνα κι έπειτα, ο Shiro (~1621 – 1638) είναι μια προσωπικότητα που συχνά δραματικοποιείται σε διάφορα έργα μυθοπλασίας του ανατολικού κόσμου. Συνήθως, σε έργα της κατηγορίας Jidai Geki (που λαμβάνουν χώρα είτε πριν, είτε κατά τις αρχές της Μεταρρύθμισης Μεϊτζί και της εκθρόνισης του Σογκουνάτου που σήμανε το τέλος της αυτοκρατορικής κυριαρχίας στην Ιαπωνία. Αυτό είναι αρκετά χρόνια, να ξέρετε). Ας δούμε γιατί αποτελεί ενδιαφέρουσα προσωπικότητα όμως, ειδικά σε μια εποχή που βρίθει με επιλογές.

Ηκαταγωγή του δεν είναι ξεκάθαρη και δεν μας απασχολεί ιδιαίτερα. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι μεγάλωσε σε καθολική οικογένεια. Ήδη από τα δεκαπέντε του ήταν αρκετά χαρισματικός και πολλοί τον ονόμαζαν ως αγγελιαφόρο του παραδείσου. Σύμφωνα με κάποιες πηγές του απέδιδαν και θαυματουργές δυνάμεις όπως να περπατά στο νερό και να ιαίνει αρρώστους.

Σας θυμίζει κάτι; Μαντεύετε πώς θα καταλήξει αυτή η ιστορία; Εξάλλου, για τον θάνατό του είναι γνωστός. Πριν φτάσουμε εκεί όμως, σημασία έχει το πολιτικοκοινωνικό σκηνικό:

Στην περιοχή Σιμαμπάρα, ο ντάιμγιο (ο φεουδάρχης ας πούμε) ήταν ο Matsukura Katsuie (松倉 勝家). Αυτός ο τύπος είχε γενικά μια κακή φήμη για το πώς μεταχειριζόταν τους καθολικούς και εν γένει τους πληβείους. Η φορολογία που επέβαλλε ήταν υψηλή, οι χριστιανοί καταπιέζονταν και πολλές φορές έντυνε τους φτωχούς με άχυρα και τους έβαζε φωτιά.

Τον Δεκέμβρη του 1637 οργανώθηκε μια επανάσταση έναντι της καταπίεσης και φορολογίας. Αρχηγός ο δεκαεπτάχρονος Amakusa Shiro, γύρω από τον οποίο συσπειρώθηκαν τα καταπιεσμένα στρώματα χριστιανών, οι πορτογάλοι αλλοδαποί (ιεραπόστολοι των οποίων είχαν εγκαθιδρύσει την καθολική πίστη απ’ τον 16ο αιώνα) καθώς επίσης και διάφοροι τοπικοί ρονίν (σαμουράι χωρίς αφέντη). Ήταν μια επανάσταση αντιμαχόμενη το Σογκουνάτο με αφορμή τους αυστηρούς νόμους του Katsuie. Οχυρώθηκαν στο κάστρο Χάρα και ακολούθησαν αμυντικές μάχες. Ωστόσο, δεν είχαν τα χρήματα και το ανθρώπινο δυναμικό να υποστηρίξουν μια τέτοια εξέγερση. Ο Shiro φρόντιζε να μοιράζει μηνύματα και υποσχέσεις μεταθανάτιας σωτηρίας σε όσους ακολουθούσαν βέβαια. Το Σογκουνάτο έστειλε καμιά 125,000 στρατιώτες που με την υποστήριξη των Ολλανδών (μη ρωτάς γιατί των Ολλανδών, είχαν εμπορικές σχέσεις) κατέπνιξαν την επανάσταση από ξηρά και θάλασσα.

Το τελικό χτύπημα δόθηκε όταν ένας απ’ τους επαναστάτες, ο Yamada Emosaku (山田 右衛門), πρόδωσε τον Shiro και πούλησε πληροφορίες στο Σογκουνάτο. Αποκεφαλίστηκαν περίπου 40,000 επαναστάτες και γυναικόπαιδα ανάμεσά τους. Οι Πορτογάλοι εκδιώχθηκαν και οι νόμοι περί αλλοδαπών και χριστιανικής λατρείας έγιναν αυστηρότεροι. Οι χριστιανοί μετά απ’ αυτό άρχισαν να οργανώνονται υπογείως. Η εξέγερση έληξε τον Απρίλιο του 1638. Ο Yamada ήταν ο μόνος που επιβίωσε.

Όσο για τον Shiro; Αποκεφαλίστηκε και το κεφάλι του τοποθετήθηκε καρφωμένο σε ένα δόρυ έξω απ’ το Ναγκασάκι, ως προειδοποίηση προς τους καθολικούς. Τα τελευταία του λόγια ήταν πως θα επιστρέψει μετά από εκατό χρόνια για να εκδικηθεί.

Όπως αντιλαμβάνεστε, εξυμνήθηκε ανεπίσημα ως τοπικός άγιος. Ένας δεκαεπτάχρονος μάρτυρας που προδόθηκε στην προσπάθειά του να αποτινάξει το Σογκουνάτο και εκτελέστηκε για την πίστη του. Έκανε και θαύματα; Πολέμησε για την ελευθερία των χριστιανών; Έδωσε ευχή και κατάρα πριν πεθάνει; Η ιστορία γράφεται μόνη της. Ποιος είπε ότι η Ιωάννα της Λορένης δεν έχει ανταγωνισμό;
Ήταν λοιπόν, μια αποτυχημένη επανάσταση και η ιστορία ενός νεαρού καθολικού μάρτυρα. Είναι εύκολο να κατανοήσει κανείς γιατί μπορεί να δράσει ως τραγική φιγούρα ο Shiro, ειδικά όταν το αντίπαλο δέος είναι ξεκάθαρα στην αντίθετη πλευρά της ηθικής πυξίδας.

Μαζί με το τέλος της επανάστασης ήρθε και το τέλος της κυβέρνησης του Katsuie στην περιοχή όμως τον Μάιο του 1638. Αφού βρέθηκε το πτώμα ενός απόρου εντός της οικίας του, το κράτος διεξήγαγε έρευνα και τον βρήκε ένοχο για κατάχρηση εξουσίας και κακή διοίκηση. Αποκεφαλίστηκε τελικά. Αυτό έχει ιδιαίτερη βαρύτητα διότι ήταν ο μόνος ντάιμγιο που εκτελέστηκε σε όλη την περίοδο του Έντο, αντί να διαλέξει την διαδικασία του σεπούκου και να διαφυλάξει την τιμή του (μισό)αυτοκτονώντας. 

Οπότε, όσον αφορά τέτοιου είδους προσωπικότητες, η ιστορία του Shiro είναι σχετικά απλή, μα και αρκετά εύπλαστη σε επίπεδο μυθοπλασίας. Τα απλά πράγματα μερικές φορές είναι και τα καλύτερα.

Όπως πάντα, μπορείτε να αναζητήσετε περισσότερες λεπτομέρειες για την εξέγερση, τις μάχες που δόθηκαν και τις λοιπές προσωπικότητες που αναμείχθηκαν.

Φέρδερ Ρίντιγκ:
Clements, Jonathan (2016). Christ's Samurai: The True Story of the Shimabara Rebellion. (London: Robinson)
kirishtan.com/amakusa-shiro-and-the-fall-of-hara-castle/
en.wikipedia.org/wiki/Shimabara_Rebellion.
web.archive.org/web/20090831231833/http://michaelhoffman.squarespace.com/the-christian-century/

Αλέξης Ζησιμόπουλος