O Peter James γεννήθηκε στην Αγγλία και φοίτησε στην κινηματογραφική σχολή Ravensbourne. Έζησε αρκετά χρόνια στη Βόρεια Αμερική, όπου εργάστηκε ως σεναριογράφος και κινηματογραφικός παραγωγός. Τα μυθιστορήματά του έχουν μεταφραστεί σε είκοσι έξι γλώσσες. Όλα τα βιβλία του αντανακλούν το μεγάλο ενδιαφέρον του για την ιατρική, την επιστήμη και τα υπερφυσικά φαινόμενα. Επίσης, ασχολείται με την παραγωγή ταινιών και τηλεοπτικών σειρών. Μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα στο Νότινγκ Χιλ του Λονδίνου και το Σάσεξ.
1. Writer’s block. Το παθαίνεις ακόμα και, αν ναι, πώς το
διαχειρίζεσαι;
Μπορώ να πω ειλικρινά ότι δεν πιστεύω στο writer’s block. Η μόνη φορά που μου
συνέβη ήταν πολλά χρόνια πριν, όταν έμενα σε ένα προηγούμενο σπίτι, το οποίο
ήταν στοιχειωμένο -είχε χτιστεί πάνω σε νεκροταφείο της Μάχης του Λιους (1264).
Χρειάστηκε να φύγω από το γραφείο μου μιας και δεν μπορούσα να
δουλέψω εκεί . Η μία και μοναδική φορά στη ζωή μου που είχα πλήρες writer’s block.
Η συμβουλή που θα έδινα, για να το διαχειριστεί κανείς είναι να πάει για τρέξιμο ή για κολύμπι ή μία βόλτα με το αυτοκίνητο -ή ακόμα και έναν μακρύ περίπατο. Μερικές φορές πίνω ένα διπλό μαρτίνι με βότκα! Στην πραγματικότητα πιστεύω ότι το writer’s block είναι μύθος, αλλά το χρησιμοποιώ σαν δικαιολογία! Νομίζω ότι προκύπτει αν δεν έχεις δουλέψει σωστά μία ιδέα και γίνεται δικαιολογία για να κακομάθεις τον εαυτό σου. «Ωχ, αγαπητοί, έχω writer’s block…» Οι δικηγόροι δεν έχουν lawyer’s block ή οι ηλεκτρολόγοι electrician’s block ή οι υδραυλικοί plumber’s block. Οι συγγραφείς είναι συγγραφείς και κατά τη γνώμη μου μπορούν πάντα να γράψουν, αν θέλουν. Κάποιες φορές έχω φτάσει σε αδιέξοδο κατά τη διάρκεια της ροής της ιστορίας, αλλά όταν ανέλυσα Το Πρόβλημα, κατάλαβα ότι απλώς δεν το είχα σκεφτεί διεξοδικά. Μία μισάωρη βόλτα στον δρόμο ή στους αγρούς παρέα με τους σκύλους μου συνήθως είναι αρκετή! Η πρώτη ερώτηση που ρωτάω κάποιον, ο οποίος μου λέει ότι είχε writer’s block, είναι Ξέρεις το τέλος της ιστορίας σου; Μπορώ να εγγυηθώ ότι θα πουν όχι. Οπότε απαντώ Αν έμπαινες σε ένα αυτοκίνητο, δεν θα είχες έναν προορισμό στο μυαλό σου, ακόμα και αν είναι το σούπερ μάρκετ ή μία πόλη διακόσια μίλια μακριά; Αν ξέρεις πού θέλεις να πας, συγκεντρώνεσαι. Ξέρω πολύ λίγους επιτυχημένους συγγραφείς που δεν κάνουν κανένα σχέδιο.
2. Έχεις μία εκτενή βιβλιογραφία. Πόση έρευνα
χρειάζεται να κάνεις ακόμα (πέρα από ένα σύντομο γκουγκλάρισμα);
Το μάντρα μου είναι έρευνα, έρευνα,
έρευνα, έρευνα! Κάνω έρευνα για τα βιβλία μου για αρκετούς μήνες πριν
ξεκινήσω να τα γράφω και μετά κάνω συνεχή έρευνα κατά τη διάρκεια τη
συγγραφικής διαδικασίας. Είμαι ένθερμος υποστηρικτής της σημασίας της και
αρκετά απόλυτος σχετικά. Η καλή έρευνα υποστηρίζει κάθε καλή εξιστόρηση. Οι
άνθρωποι που διαβάζουν είναι νοήμων και σε όλους εμάς τους αναγνώστες αρέσει
να μαθαίνουμε πράγματα σχετικά με την ανθρώπινη φύση, σχετικά με τον κόσμο που
ζούμε και σχετικά με κάποιες από τις καριέρες των χαρακτήρων μας. Οι αναγνώστες
μπορούν ενστικτωδώς να καταλάβουν αν ένας συγγραφέας ξέρει τι γράφει.
Έχω συναντήσει τόσους ενδιαφέροντες ανθρώπους
ως μέρος της έρευνάς μου. Βγαίνω συχνά με την Αστυνομία του Ηνωμένου Βασιλείου
και δίνω ομιλίες τακτικά σε φυλακές, εν μέρη λόγω του πρεσβευτικού μου ρόλους
για το The Reading Agency (Υπηρεσία Ανάγνωσης, μια φιλανθρωπική οργάνωση, η οποία προωθεί τα οφέλη της ανάγνωσης μεταξύ
παιδιών και ενηλίκων στην Αγγλία και στην Ουαλία σε δημόσιες βιβλιοθήκες,
κολλέγια και φυλακές), σε μία προσπάθεια μείωσης του αναλφαβητισμού στις
φυλακές της Μεγάλης Βρετανίας και εν μέρη για να έχω την ευκαιρία να συναντήσω
και να μιλήσω με φυλακισμένους. Ένα από τα κόλπα μου στην αρχή κάθε ομιλίας
είναι να ζητάω από όλους να κλείσουν τα τηλέφωνά τους -το οποίο πάντα τους
κάνει να γελούν, αφού είναι γνωστό ότι απαγορεύονται! Είναι ένα συναρπαστικό
κομμάτι της έρευνάς μου. Ο πιο ενδιαφέρων κακός που γνώρισα ενέπνευσε το βιβλίο
μου Love You Dead. Μία πολύ έξυπνη γυναίκα στα πενήντα της σε
μία φυλακή των Μίντλαντς. Όταν τη ρώτησα πόσο ακόμα είχε για να εκτίσει την
ποινή της (δεν ρωτάω ποτέ ευθέως για τι είναι στη φυλακή, δεν είναι ευγενικό!),
απάντησε: Εννιάμιση ακόμα χρόνια και δεν είναι καθόλου δίκαιο, υπάρχει μία
γυναίκα εδώ, που έχει μόνο έξι χρόνια ακόμα και έκανε ακριβώς το ίδιο με
εμένα». Όταν τη ρώτησα τι την είχε φέρει εκεί μέσα, απάντησε «Λοιπόν,
δηλητηρίασα την πεθερά μου, τη γριά καρακάξα!» Μετά εξήγησε ότι η πεθερά της
είχε πάει στο νοσοκομείο να πεθάνει και καταχράστηκε τον τραπεζικό της
λογαριασμό. «Αλλά η καταραμμένη γυναίκα δεν πέθανε και γύρισε σπίτι.
Συνειδητοποίησα ότι θα μάθαινε τι είχα κάνει και τη δηλητηρίασα. Μετά κατάλαβα
ότι θα το μάθαινε ο άντρας μου και έπρεπε να δηλητηριάσω και εκείνον! Και δεν
είναι δίκαιο. Μία γυναίκα έκανε ακριβώς το ίδιο στο Λονδίνο και της μένουν μόνο
έξι χρόνια ακόμα!» Ρώτησα τον δεσμοφύλακα που με συνόδευσε έξω αν μου είχε πει την
αλήθεια. «Ναι, βέβαια, κύριε» απάντησε. «Ο άντρας της ήταν τρεις μήνες σε
μηχανήματα υποστήριξης ζωής και έχει μόνιμη εγκεφαλική βλάβη – και εκείνη είναι
θυμωμένη για την έκταση της ποινής της.
Επίσης αγαπώ τα μέσα κοινωνικής δικτύωση και
είναι πολύ σημαντικά για μένα. Μπορούν να είναι πολύ χρήσιμα στην έρευνα… Για
παράδειγμα, πριν λίγο καιρό ρώτησα στο Twitter αν ήξερε κανείς πώς να παραβιάσει μία
κλειδαριά. Κάποιος ήρθε σε επαφή μαζί μου, για να μου πει ότι είναι
επαγγελματίας κλέφτης, που πλέον είχε μπει στον ίσιο δρόμο. Μου είπε πως
φανταζόταν τον εαυτό του μέσα στην κλειδαριά, όταν την παραβίαζε και μπορούσε
να δει τους κυλίνδρους. Εκπληκτικά πράγματα.
Πρέπει πάντα να παρθεί η απόφαση σχετικά με
το πόσα από όσα έχεις ερευνήσει θα μείνουν μέσα στο βιβλίο και πόσα θα σβήσεις.
Ο πειρασμός να αφήσεις υπερβολικά πολλά μέσα υπάρχει πάντα, αλλά συχνά αυτό
είναι καταστροφικό για τον ρυθμό της ιστορίας. Εσύ, ως συγγραφέας, μπορεί να
σκέφτεσαι: Κοίτα που ξέρω όλα αυτά τα πράγματα. Πόσο έξυπνος είμαι; Αλλά
ο αναγνώστης θα σκέφτεται: Χρειάζεται πραγματικά να αναγκαστώ να διαβάσω έξι
σελίδες λεπτομέρειες από το εγχειρίδιο συντήρησης ενός AK47;
Δέχομαι συνέχεια καταπληκτικά emails από την Αστυνομία, για να μου πουν πως αγαπούν πόσο ρεαλιστικά είναι τα βιβλία. Είχα ένα email από έναν αστυνομικό από τη Νότια Αγγλία, ο οποίος είπε ότι του έλεγαν να ξεκινήσει να διαβάζει τα βιβλία μου, επειδή εγώ ήμουν ο τύπος που «το πετυχαίνει». Για μένα δεν υπάρχει μεγαλύτερος έπαινος!
3. Περιέγραψέ μας τη δική σου μέθοδο συγγραφής (πρόγραμμα, τελετουργίες, πράγματα που σε εκνευρίζουν κλπ.)
Από τη στιγμή που ξεκινάω το βιβλίο μου βεβαιώνομαι
πως, ό,τι και αν κάνω, δίνω χρόνο στον εαυτό μου να γράψει χίλιες λέξεις την
ημέρα, έξι μέρες την εβδομάδα. Εξαιτίας του λάπτοπ μου μπορώ να γράψω παντού.
Το γραφείο μου έχει πάψει να είναι ένα συγκεκριμένο μέρος και μπορώ να γράψω
και καθ’ οδόν. Στην πραγματικότητα γράφω πολύ καλά σε αεροπλάνα, στα πίσω
καθίσματα αυτοκινήτων και σε δωμάτια ξενοδοχείων!
Αλλά η αγαπημένη μου και πιο δημιουργική
συγγραφική ώρα είναι 6-9 μ.μ.. Κλείνω τα τηλέφωνα και αγνοώ τα emails, φτιάχνω ένα δυνατό ποτό – συχνά μαρτίνι με
βότκα, με τέσσερις ελιές- βάζω μουσική και είμαι απόλυτα συγκεντρωμένος. Αγαπώ
πολύ τη συγκεκριμένη στιγμή μέσα στη μέρα, όταν βρίσκω την ευκαιρία να αγνοήσω
τον υπόλοιπο κόσμο και να εστιάσω σιωπηλά στο τρέχον πρότζεκτ μου. Το μαρτίνι
με βότκα είναι το σκληρό ποτό της επιλογής μου, αν και πρέπει να είμαι
προσεκτικός να μην το κάνω πολύύύύ δυνατό, έχοντας στο μυαλό μου το τραγουδάκι
της Ντόροθι Πάρκερ: Ladies, beware the dry martini, have two at the very most… for with three you’ll be beneath the table, and with four, you’ll be beneath your host. (Κυρίες μου, προσέχετε το dry martini, πίνετε δύο το πολύ… γιατί με τρία θα είστε
κάτω από το τραπέζι και με τέσσερα, θα είστε κάτω από τον οικοδεσπότη σας ). Το μαρτίνι είναι μία λιχουδιά για την
οποία ανυπομονώ όλη την ημέρα! Ακολουθώ αυτό το πρόγραμμα έξι μέρες την
εβδομάδα, όταν δουλεύω ένα μυθιστόρημα.
4. Σχετικά με τη συγγραφή, σχεδιάζεις τα πάντα
πριν ή αφήνεις τα πράγματα να βρουν μόνα τους τον δρόμο τους; Και πόσο σημαντικές
είναι οι διορθώσεις για εσένα;
Όπως ανέφερα και παραπάνω, η έρευνα είναι το κλειδί για ένα καλό μυθιστόρημα, οπότε σχεδιάζω ΠΑΝΤΑ από πριν. Δεν νομίζω ότι έχεις το περιθώριο να αφήσεις τα πράγματα να βρουν μόνα τους τον δρόμο τους. Προφανώς κάποιες φορές απρόσμενες ευκαιρίες εμφανίζονται και ιδέες πετάγονται στο μυαλό, που μπορεί να εκτρέπουν τη ροή μου και ένα τεράστιο κομμάτι διαφοροποιείται και αναπτύσσεται στην διαδικασία της διόρθωσης, αλλά γενικά κάνω έρευνα, σχεδιάζω και μετά γράφω, με την επιπλέον έρευνα να γίνεται καθώς το μυθιστόρημα εξελίσσεται ή όπως χρειάζεται. Οι διορθώσεις είναι κρίσιμες και είμαι αιώνια ευγνώμων στη γυναίκα μου, Λάρα, και στον πρώην Αστυνομικό Διευθυντή, Ντέιβιντ Γκέιλορ, το πρότυπο της καριέρας του Ρόι Γκρέις, για τις ακούραστες προσπάθειές τους σχετικά με αυτό. Παίρνει περίπου επτά μήνες για το πρώτο προσχέδιο και μετά πέντε μήνες διορθώσεων και ξανα-διορθώσεων και μετά μία μικρή ομάδα αναγνωστών τσεκάρει τη δουλειά. Μπορώ να επέμβω οποιαδήποτε στιγμή, αλλά θα ήμουν ηλίθιος, αν δεν άκουγα τον ατζέντη ή την ομάδα του εκδοτικού οίκου και επιμελητών που εμπιστεύομαι υπερβολικά. Δυστυχώς κάποιες φορές λάθη ξεφεύγουν, αλλά θα είμαι για πάντα ευγνώμον στους αναγνώστες μου για τη διορατικότητα και τη φροντίδα με την οποία με ενημερώνουν αν έχω κάνει κάτι λάθος.
5. Τι συμβουλή θα έδινες σε νέους συγγραφείς;
Η καλύτερη δυνατή συμβουλή που μπορώ να δώσω σε οποιονδήποτε επίδοξο συγγραφέα είναι να διαβάζει, να διαβάζει, να διαβάζει και να αναλύει τα πολύ εμπορικά βιβλία του είδους που θέλει να γράψει. Οπότε, αν θέλεις να γίνεις, για παράδειγμα, συγγραφέας αστυνομικών, διάβασε τις μεγαλύτερες επιτυχίες των τελευταίων πενήντα χρόνων. Ανάλυσέ τες, κυριολεκτικά αποδόμησέ τες και προσπάθησε να καταλάβεις τι τις έκανε τόσο δημοφιλείς. Αν θέλεις να γίνεις μηχανικός αυτοκινήτων, θα έλυνες ένα αυτοκίνητο και τη μηχανή του, για να δεις πώς δουλεύει. Οπότε μη διστάζεις να αποδομείς τα βιβλία που θα ήθελες να είχες γράψει ο ίδιος. Αυτό έκανα εγώ στην αρχή.
6. Ποιο ήταν το τελευταίο βιβλίο που διάβασες
και σε εντυπωσίασε;
Το τελευταίο βιβλίο ήταν το The Hidden Life of Trees (Η Κρυφή Ζωή των Δέντρων) του Peter Wohllebn. Είναι ένας Γερμανός δασοφύλακας και αυτό ήταν μία ματιά στον τρόπο ζωής των δέντρων που αιχμαλωτίζει. Εξήγησε πώς επικοινωνούν και παρείχε μερικά συναρπαστικά δεδομένα για εκείνα, όπως ότι τα δέντρα ζουν περισσότερο σε δάση απ’ ό,τι σε απομόνωση, γιατί τα άλλα δέντρα τα προσέχουν. Κατά τη διάρκεια συγγραφής μυθιστορημάτων συνηθίζω να διαβάζω μη λογοτεχνικά πεζογραφήματα και, όταν τελειώνω το πρώτο προσχέδιο, αναπληρώνω με τα μυθιστορήματα. Αγαπώ τα βιβλία για τη φύση - υπάρχουν τόσα πολλά που εμείς, οι άνθρωποι, μπορούμε να μάθουμε από εκείνη.
7. Τι, κατά
την άποψή σου, ενδιαφέρει τους ανθρώπους στις ιστορίες δολοφονιών (φανταστικές
και πραγματικές);
Νομίζω
ότι ενδιαφερόμαστε για αρκετούς λόγους: Πρώτον, ο φόνος είναι ένα έγκλημα από
το οποίο δεν υπάρχει πιθανή αποκατάσταση. Αν κλέψεις τα λεφτά κάποιου, είναι
δυνατό να τους τα επιστρέψεις κάποια μέρα. Αν πάρεις τη ζωή τους, έχεις
καταστρέψει και εκείνος και όσους τους αγαπούν για πάντα. Νομίζω ότι όλοι οι
αξιοπρεπείς άνθρωποι συναρπάζονται από το ποια είναι η διαφορά ανάμεσα σε
κανονικούς, νομοταγείς ανθρώπους και ένα άτομο που μπορεί να σκοτώσει ένα άλλο.
Υπάρχει και ακόμη ένας λόγος, ο οποίος είναι ότι είμαστε γενετικά
προγραμματισμένοι να επιζούμε. Διαβάζοντας για δολοφονίες, φανταστικές ή
πραγματικές, μας δίνεται η ευκαιρία να μάθουμε από αυτόν τον φόνο πώς μπορούμε
να αποφύγουμε από το να βρεθούμε ποτέ στη θέση του θύματος ή θυμάτων. Και
βέβαια, κυρίως, σε έναν συνεχώς επικίνδυνο κόσμο, τα αστυνομικά μυθιστορήματα μας
καθησυχάζουν. Ξέρουμε ότι ο ήρωας, είτε είναι ο Ρόι Γκρέις, είτε κάποιος άλλος,
στο τέλος θα μας δώσει κάποια λύση, κάποιο αποτέλεσμα. Κλείνουμε το βιβλίο
νιώθοντας παρηγοριά στην υπενθύμιση ότι υπάρχουν καλοί και αξιοπρεπείς άνθρωποι
εκεί έξω.
8. Βασίζεις τα βιβλία σου σε
πραγματικές ιστορίες. Ποιο είναι το πιο δύσκολο κομμάτι αυτού;
Εμπνέομαι από πραγματικά
γεγονότα για κάποια από τα βιβλία μου, αλλά στην πραγματικότητα ποτέ δεν τα
βασίζω σε αληθινά γεγονότα ή ανθρώπους. Υποθέτω ότι το πραγματικό δυσκολότερο
κομμάτι όλου αυτού είναι ότι δεν υπάρχει τίποτα που μπορώ να γράψω, τίποτα που
μπορώ να επικαλεστώ στις σκοτεινές εσοχές του μυαλού μου, ούτε ένα έγκλημα,
άσχετα με το πόσο απαίσιο είναι, που να μην έχει γίνει ήδη στην πραγματική ζωή.
Και πάντα έχω στο μυαλό μου ότι θέλω να διασκεδάσω, να συναρπάσω και να τρομάξω
τους αναγνώστες μου, αλλά δεν θέλω ποτέ να γίνω πολύ φρικτός.