Συνέντευξη με έναν μεταφραστή (Γιώργος Αγγελίδης)

Όταν μια αθλήτρια του καλλιτεχνικού πατινάζ και ο αρχηγός μιας ομάδας χόκεϊ αναγκάζονται να μοιραστούν ένα παγοδρόμιο, η ατμόσφαιρα… ηλεκτρίζεται.

Η Αναστάζια Άλεν δούλεψε όλη της τη ζωή για να µπει στην εθνική οµάδα πατινάζ των ΗΠΑ. Φαίνεται ότι όλα πάνε όπως τα έχει σχεδιάσει, όταν κερδίζει πλήρη υποτροφία για το Πανεπιστήµιο της Καλιφόρνιας και αποκτά µια θέση στη διαγωνιστική οµάδα καλλιτεχνικού πατινάζ.
Τίποτα δεν θα σταθεί εµπόδιο στον δρόµο της, ούτε καν ο αρχηγός της οµάδας χόκεϊ, Νέιτ Χόκινς.

Ο Νέιτ, ως αρχηγός, επικεντρώνεται στο να κρατήσει την οµάδα του ετοιµοπόλεµη. Κάτι που αποδεικνύεται δύσκολο, όταν ένα µπέρδεµα αναγκάζει την οµάδα χόκεϊ να µοιραστεί την πίστα µε την οµάδα καλλιτεχνικού πατινάζ – συµπεριλαµβανοµένης της Αναστάζια, που ξεκάθαρα δεν τον συµπαθεί. Όµως όταν ο παρτενέρ της Αναστάζια στο πατινάζ αντιµετωπίζει πρόβληµα, η Αναστάζια ίσως χρειαστεί τον Νέιτ για να πετύχει τον στόχο της.

Η ατµόσφαιρα είναι ηλεκτρισµένη, όµως η Αναστάζια δεν ανησυχεί… γιατί δεν θα µπορούσε ποτέ να της αρέσει ένας παίκτης του χόκεϊ, σωστά;

Βρες το βιβλίο εδώ.



1. Πες μας δυο πράγματα για σένα. Πώς ξεκίνησες αυτήν τη δουλειά;

Γεια σας και σας ευχαριστώ πολύ για τη φιλοξενία. Ονομάζομαι Γιώργος Αγγελίδης και είμαι απόφοιτος του Τμήματος Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΕΚΠΑ με μεταπτυχιακό στις Πολιτισμικές και Κινηματογραφικές Σπουδές και ειδίκευση στην Επιμέλεια και τη Διόρθωση Κειμένου. Από μικρός, όντας φανατικός αναγνώστης, ονειρευόμουν μια μέρα να βιοπορίζομαι απ’ τη μετάφραση λογοτεχνικών βιβλίων. Η τύχη τα έφερε κάποια στιγμή να δω μια αγγελία ενός εκδοτικού οίκου, να κάνω ένα δοκιμαστικό και να πάρω τη δουλειά. Η συνεργασία μου με τις Εκδόσεις Κλειδάριθμος ξεκίνησε σχετικά πρόσφατα και είμαι τρομερά ευγνώμων γι’ αυτή, όπως και για την εμπιστοσύνη που η ομάδα των εκδόσεων μου έχει δείξει απ’ την πρώτη στιγμή.



2. Ποιο είναι το χειρότερο και ποιο το καλύτερο κομμάτι μιας μετάφρασης;

Προσωπικά, δεν νομίζω πως υπάρχει «χειρότερο» κομμάτι. Κάθε μετάφραση έχει τις ευκολίες και τις δυσκολίες της. Το καλύτερο, πάντως, για εμένα είναι όταν, έχοντας τελειώσει τη μετάφραση, διαβάζω ξανά το βιβλίο και βλέπω το κείμενο να ζωντανεύει μπροστά μου στα Ελληνικά.



3. Υπάρχει δημιουργικότητα στη μετάφραση;

Φυσικά και υπάρχει! Ειδικά σε μια γλώσσα τόσο πλούσια όσο τα Ελληνικά, οι επιλογές για να μεταφράσεις μια πρόταση είναι πολλές. Η προσωπική επιλογή, λοιπόν, του εκάστοτε μεταφραστή εξασφαλίζει τη δημιουργικότητα της όλης διαδικασίας.



4. Ποιο είδος βιβλίου θεωρείς τη μεγαλύτερη πρόκληση και γιατί;

Κάθε είδος έχει τις δικές του προκλήσεις. Θα μιλήσω συγκεκριμένα για τα είδη που συνήθως μεταφράζω. Η φαντασία έχει τη δυσκολία της κοσμοπλασίας, πρέπει να μπεις στο μυαλό του/της συγγραφέα, να φανταστείς τον κόσμο του όπως και ο ίδιος για να μπορέσεις να τον αποδώσεις με όσο μεγαλύτερη ακρίβεια και πιστότητα είναι εφικτό, ώστε ο Έλληνας αναγνώστης να μη στερηθεί τίποτα απ’ την εμπειρία της ανάγνωσης στο πρωτότυπο. Απ’ την άλλη, τα αισθηματικά μυθιστορήματα έχουν τη δυσκολία των ερωτικών σκηνών. Πολλές φορές, κάτι που ακούγεται τρυφερό στα Αγγλικά στα Ελληνικά να φαντάζει cringe. Οπότε εκεί πρέπει να προσεγγίζεις τη σκηνή πιο ποιητικά, αιχμαλωτίζοντας την ατμόσφαιρα και το πνεύμα της.



5. Πόσες φορές έχεις μπει στον πειρασμό να αλλάξεις κάτι σε μια πρόταση από το πρωτότυπο;

Συμβαίνει πολύ συχνά. Ωστόσο, κρατάω πάντα κατά νου ότι, παρόλο που είμαι συγγραφέας και ο ίδιος, ως μεταφραστής πρέπει να δρω ως «μετουσιωτής» της δουλειάς κάποιου άλλου, και συνεπώς βάζω τα δυνατά μου να παραμένω πιστός στο πρωτότυπο, με γνώμονα φυσικά το κείμενο να έχει ροή στα Ελληνικά.



6. Ποια είναι η πιο παράξενη λέξη που έχεις χρησιμοποιήσει σε μια μετάφραση;

Οι πιο παράξενες λέξεις είναι συνήθως εκείνες που αποτελούν απόδοση κάποιου όρου που εφευρίσκει ο ίδιος ο συγγραφέας. Πρόσφατα, μεταφράζοντας το Wildfire, την πολυαναμενόμενη συνέχεια στον κόσμο του Σπάσε τον Πάγο, συνάντησα τη λέξη «miscommunicator» την οποία απέδωσα, διατηρώντας το λογοπαίγνιο ως «παρεξηγητής». Λίγο παλαιότερα, μεταφράζοντας το Βασίλειο των Καταραμένων, ήρθα αντιμέτωπος με τη Σελέστια, την Matron for Curses and Poisons, μεταφράζοντας τον ιδιαίτερο τίτλο της ως Πότνια για τις Κατάρες και τα Δηλητήρια. Ως τότε δεν είχα ξανακούσει τη λέξη Πότνια, μα πλέον έχει βρει για πάντα μια θέση στο λεξιλόγιό μου.



7. Θεωρείς ότι ο μεταφραστής πρέπει να επικοινωνεί με τον συγγραφέα;

Οι συγγραφείς είναι/είμαστε δυσεύρετα πλάσματα. Όλοι έχουμε τις παραξενιές μας, τις συγγραφικές μας ιεροτελεστίες και, ειδικά όταν πρόκειται για συγγραφείς του εξωτερικού, αυστηρές προθεσμίες. Οπότε, ακόμα κι αν κάποιος μεταφραστής θέλει να επικοινωνήσει με έναν συγγραφέα, πολλές φορές καθίσταται αδύνατο. Προσωπικά, αν κάποια στιγμή βρεθώ μπροστά σε κάποιο φαινομενικά αδύνατο δίλημμα, θα το συζητήσω πρώτα και κύρια με την ομάδα του εκδοτικού κι έπειτα, με τη δική τους σύμφωνη γνώμη, θα επικοινωνήσουμε με τον/την συγγραφέα.



8. Ποιο είναι το πιο χτυπητό λάθος που έχεις δει σε μετάφραση άλλου βιβλίου;

Αυτή τη στιγμή δεν μου έρχεται κάτι συγκεκριμένο. Το χειρότερό μου, όμως, είναι όταν διαβάζω ένα μεταφρασμένο βιβλίο και το μυαλό μου ανασύρει την Αγγλική φράση πίσω από τη μετάφραση, γεγονός που σημαίνει ότι κάτι δεν έχει αποδοθεί σωστά -ή έχει αποδοθεί κυριολεκτικά ενώ δεν θα έπρεπε- και που με «βγάζει» απ’ τη ροή της ανάγνωσης.



9. Τι είναι χειρότερο: πολλά ονόματα δύσκολα στην προφορά και την απόδοση ή πολλές ιδιωματικές εκφράσεις;

Συνήθως απολαμβάνω να προβληματίζομαι για το πώς να αποδώσω μια ιδιωματική έκφραση οπότε θα επιλέξω το πρώτο, τα πολλά ονόματα. Βέβαια, μετά το Βασίλειο των Καταραμένων και το Βασίλειο των Δαιμόνων, έχοντας να διαχειριστώ τόσους... Πρίγκιπες, νομίζω πως πήρα και σ’ αυτό το Proficiency.



10 Τι καινούριο μεταφράζεις αυτή την περίοδο και τι αναμένεται να κυκλοφορήσει με δική σου μετάφραση; Κάνε μας ένα μικρό (ή μεγάλο) σπόιλερ του εκδοτικού προγράμματος.

Αχ, αγαπώ τα σπόιλερ! Με τις ευλογίες, λοιπόν, του team των Εκδόσεων Κλειδάριθμος, μπορώ να πω ότι λίγο πριν τις γιορτές ολοκλήρωσα τη μετάφραση του Wildfire της Hannah Grace που αναμένεται να κυκλοφορήσει σύντομα και ότι αυτή τη στιγμή έχω επιστρέψει δυναμικά στην κόλαση με το Throne of the Fallen της Kerri Maniscalco. 
 
Και για να μην ψάχνετε, σας έχω έτοιμα όλα τα βιβλία που έχουν περάσει από τα χέρια του Γιώργου Αγγελίδη. Πατήστε στην εικόνα.

 

Γιώργο, ευχαριστούμε που άνοιξες τη νέα μας στήλη και ευχόμαστε πολλές δημιουργικές μεταφράσεις. Ανυπομονούμε να διαβάσουμε τις συνέχειες και των δύο σειρών.